تعریف اضطراب: یک احساس دلواپسی بسیار ناخوشایندِ اغلب مبهم که با یک یا چند حس جسمی مانند احساس خالی شدن سردل یا تنگی نفس و قفسه سینه، طپش قلب، تعریق و ... همراه است. - علل اضطراب: عوامل مختلفی نقش دارند از جمله: 1. نا امنی شدید 2. عدم اعتماد به نفس 3. وابستگی ناسالم به والدین بخصوص مادر 4. دوران کسب استقلال در نوجوان (او میداند و میخواهد مستقل شود امّا عدم آگاهی از وضعیتی که بعد از مستقل شدن پیدا خواهد کرد او را مضطرب میکند) 5. عدم درک و همراهی والدین به نیاز نوجوان، در گرایش به همسالان (که یک نیاز طبیعی است) 6. فکر کردن دائمی به یک مشکل و گرفتاری 7. تنبیه، تحقیر، سرزنش و تهدید، مقایسه 8. اضطراب ناشی از امتحان پیشگیری 1- عدم گوشه نشینی و اجتماعی بودن و حمایت اجتماعی که همچون سپری در مقابل بحرانها عمل میکند و موجب احساس امنیت و افزایش اعتماد به نفس نیز میشود. 2- تقویت روحیه نوجوان بخصوص با تکیه بر مهارتها و توانائیهای مثبت او که به افزایش اعتماد به نفس او هم کمک شایانی میکند. 3- انتظارات متناسب با سطح توانایی و استعداد نوجوان و درک شرایط روحی او 4- کسب اطلاعات در مورد شرایط تنشزا 5- فراهم آوردن آگاهی و بینش دقیق، صحیح و به موقع قبل از پیدایش علائم ثانویه بلوغ و تغییرات جسمانی و آثار روانی آن، با ایجاد جوی آزاد و سالم، تا او سوالات، افکار، احساسات و احیاناً نگرانیهای خود را صادقانه مطرح و جوابهای مناسب دریافت کند تا بدین ترتیب برای یافتن پاسخ سوالات خود به کسانی که صلاحیت ندارند مثل همسالان که میتواند او را دچار اضطراب و انحراف کند، مراجعه نکند 6- دادن برنامههای مثبت با واژهها و جملات مثبت به ذهن. 7- بکار بردن کلمات آرامبخش و متعادل مثل «بعضی اوقات» ، «بهتر است» و .... بجای کلماتی که بار اضطرابی دارند مثل «هیچوقت» ، «همیشه» ، «هرگز» ، «زود» ، «سریع» ، «باید» ،«حتما» و ... 8- انجام دادن کار در زمان خودش (کنترل زمان و از بین بردن هر چه که باعث میشود تا زمان از دست برود) 9- به نوجوان اجازه دهیم تا با هیجانها و احساسات خود آشنا شود و آنها را بپذیرد که اینگونه گام مهمی برای دستیابی او به عزت نفس و احساس شادمانیش برداشته میشود. 10- توافق با نوجوان در مورد گزینش دوست با برخوردی منطقی و در وقت مناسب با گفتگوی ملایم 11- احترام و اعتبار قائل شدن برای دوستان نوجوان در همه مواقع بخصوص در برابر همسالان 12- درونی کردن این روحیه که راز شادزیستن انجام آنچه که دوست داریم نیست بلکه دوست داشتن آن چیزی است که انجام میدهیم. 13- ورزش بطور منظم (نرمش، پیادهروی تند و سریع به مدت 40 دقیقه) 14- با هر روشی که مطالعه میکند مهم این است که محیط مطالعهاش را خلوت نگه داریم. 15- رژیم غذایی سالم (عدم مصرف غذاهای پرچرب، شیرین و شور، (کافئین و استفاده بیش از حد ویتامینهای E مثل جگر،D کره،A تخم مرغ، K گل کلم) مصرف کردن پروتئین همراه کربوهیدرات مثلاً جوانه حبوبات به همراه ساندویچ مرغ، همینطور آب میوه طبیعی و میوه، سبزیجات، نان سبوسدار و ذرت بوداده و دارچین که به آرامش و تمرکز نیز کمک میکنند. درمان 1. پرهیز از مقایسه ملامتآمیز که موجب حسادت، بدبینی، احساس دلسردی، ناامنی و اضطراب میشود. 2. بجای قضاوت و داوری درباره احساسات او، واکنشهای مبتنی بر درک و پذیرش، تا نوجوان سوالات، دلمشغولیها، افکار، احساسات و احیاناً نگرانیهای خود را صادقانه مطرح و جوابهای مناسب دریافت کند. 3. گرایش نوجوان در این دوره به همسالان همانطور که گفته شد یک نیاز طبیعی است و این نیاز از سوی اطرافیان باید درک شود تا نوجوان پنهان کاری نکند این پنهان کاری گاهی اوقات با پرخاشگری همراه میشود که به استرس و اضطراب مینجامد. 4. در پرخاشگری ناشی از اضطراب که با خشم و عصبانیت و حتی رفتارهای ضد اجتماعی، بهانهگیری و نق زدن و کابوس دیدن در خواب همراه است، بجای تنبیه و سرزنش، که رفتارهای نادرست او را بیشتر میکند و حتی منزویتر، با تقویت روحیه نوجوان بخصوص تکیه بر مهارتها و تواناییهای مثبت او باید به او فهماند که نحوه برخورد دیگران با او تا حدی نتیجه رفتار خود اوست. 5. همدلی، همراهی و گفتگوی مستدل با نوجوان، تا او خود متوجه نتایج نامطلوب بعضی معاشرتها شود. 6. با نوشتن هر آنچه که باعث اضطراب و تشویش میشود بروی کاغذ، فشارهای روحی و نگرانیها بطور قابل توجهای کاهش مییابد. 7. فکر کردن دائمی به یک بیماری، یک مشکل، یک گرفتاری و ... آنها را افزایش میدهد و در نتیجه اضطراب و تشویش بیشتر میشود. 8. ضمیر ناهشیار توانایی معجزه آسایی برای حل مشکلات اساسی و مسائل دارد، کافی است قبل از خواب بخود بسپارید که راه حل مشکل یا مسأله خاصی برایتان آشکار میشود. 9. اگر باور ما بر موفقیت، سلامتی، خوشبختی ..... باشد ذهن ناهشیار زمینه را برای جذب اینان فراهم میکند. 10. در اضطراب ناشی از امتحان حمام گرفتن، تنفس عمیق، صحبت کردن با شخص مورد اعتماد و استراحت در یک اتاق تاریک، بسیار مؤثر است.
تهیه و تنظیم: زهره شراهی |