اخبار
چهارشنبه، 17 دی 1393
تعیین قند خون بیماران دیابتی‌ از بازدم با حسگر ساخت محققان دانشگاهی

تعیین قند خون بیماران دیابتی‌ از بازدم با حسگر ساخت محققان دانشگاهی

محققان دانشگاه تهران موفق به ساخت حسگری با قدرت تشخیص و حساسیت بالا شدند که قادر به تعیین میزان قندخون بیماران دیابتی به کمک اندازه‌گیری غلظت استون از بازدم آن‌هاست.

به گزارش سرویس علمی ایسنا، احسان نیکان، کارشناس ارشد مهندسی شیمی و محقق طرح اظهار کرد: بخش عمده‌ای از هوای بازدم انسان شامل نیتروژن، اکسیژن، دی اکسید کربن، آب و گازهای بی اثر است. با این حال، تعدادی گازهای فرار معمولی همچون استون، اتان و اتانول نیز در آن وجود دارد. تحقیقات نشان داده که میزان اتانول و استون بازدم رابطه‌ی زیادی با مقدار قند خون دارد. میانگین غلظت استون در بازدم یک انسان سالم 0/35 تا 0/85 ppm است. این میزان در افراد دیابتی به بیش از 2 تا 2/5 ppm می‌رسد. در این کار نیز ساخت حسگری جهت اندازه‌گیری میزان غلظت استون بازدم بیمار و تشخیص سریع بیماری دیابت مورد توجه و تحقیق قرار گرفته است.

به گفته‌ی نیکان، این حسگر با قابلیت آشکارسازی مداوم استون و در نتیجه قند خون می‌تواند در کنترل قند خون بیماران دیابتی به عنوان یکی از اجزای اصلی پانکراس مصنوعی، مورد استفاده قرار گیرد. حساسیت بالا و زمان پاسخ مناسب به گاز استون با غلظت بین 0/5 تا 5 ppm که در محدوده‌ی استون بازدم بیماران دیابتی است، از ویژگی‌های اصلی این حسگر به شمار می‌آید. قدرت تشخیص حسگر ساخته شده در حضور رطوبت و اتانول مورد بررسی قرار گرفته است.

وی با بیان این که مراحل ساخت این حسگر ساده بوده و قدرت تشخیص و حساسیت بالایی دارد، تصریح کرد: در ساخت این حسگر از نانوکامپوزیت‌ اکسید فلزی نیمه رسانای دی اکسید قلع (SnO2) و نانولوله‌های کربنی استفاده شده است. کاربرد این دستاورد می‌تواند جایگزین بسیار مناسبی برای روش‌های موجود تعیین استون و یا قند خونی باشد که در مقایسه، درد بیشتر و برخی دقت کمتری دارند. علاوه بر آن توانایی آن در آشکارسازی استون در غلظت‌های بسیار پایین موجب تشخیص زودهنگام بیماری و کنترل پیشرفت آن می‌شود.

نیکان در خصوص دلیل انتخاب مواد به کار رفته در ساخت حسگر عنوان کرد: اکسیدهای فلزی نیمه هادی مواد امیدبخشی برای کاربرد در آزمایش‌های تشخیصی بازدم هستند. در این میان، دی اکسیدقلع به دلیل خواص مطلوبی چون حساسیت بالا و پایداری شیمیایی، توجه زیادی دریافت کرده است. با این حال، گزینش پذیری ضعیف و درجه حرارت مطلوب بالا، از محدودیت‌های بکارگیری آن در ساخت حسگرهای پزشکی است. جهت غلبه بر این مشکل از ترکیب آن با مواد مختلفی چون پلاتین، طلا و نانولوله‌های کربنی استفاده می‌شود.

به گفته‌ی این محقق، حضور نانولوله‌های کربنی در ساختار ماده، ظرفیت و توانایی جذب سطحی دی‌اکسید قلع برای گاز هدف (استون) را افزایش داده است. لذا هنگامی که استون روی سطح ماده‌ی حساس نیمه رسانا جذب شیمیایی شود، در اثر واکنش با یون‌های اکسیژن، الکترون بیشتری به ماده‌ی حساس منتقل می‌شود. در نتیجه غلظت الکترون‌ها افزایش یافته و با کاهش مقاومت، پاسخ حسگر افزایش می‌یابد.

محقق طرح تصریح کرد: استفاده از این حسگر سبب کاهش هزینه‌های تشخیصی و زمان آزمایش‌های مربوطه می‌شود.

نتایج این تحقیقات که با همکاری سارا صالحی، احسان نیکان، دکتر عباسعلی خدادادی و دکتر یدالله مرتضوی از اعضای هیأت علمی دانشگاه تهران صورت گرفته، در مجله‌ی Sensors and Actuators B: Chemical به چاپ رسیده است.


خبرگزاري
ايسنا

اخبار عمومي

اخبار آزمون

تازه‌هاي نشر

ليست کتاب هاي مبتکران