يادگيري و مطالعه، رابطه‌اي تنگاتنگ و مستقيم با يكديگر دارند. یک روش مطالعه‌ی صحیح و اصولی می‌تواند بسیاری از مشکلات تحصیلی را از بین ببرد. در واقع آنچه اهمیت دارد یادگیری معنا و مفهوم است. اولین قدم این است عادت‌های نامطلوب خود را در مطالعه پیدا کرده و سپس عادت‌های مطلوب را جایگزین آن کنیم. شيوه صحيح مطالعه، چهار مزيت را به دنبال دارد: زمان مطالعه را كاهش مي‌دهد، ميزان يادگيري را افزايش مي‌دهد، مدت نگهداري مطالب در حافظه را طولاني‌تر مي‌كند و در نهایت بخاطر سپاري اطلاعات را آسان‌تر مي‌سازد. در مطلب زیر شما را با مراحل مطالعه آشنا خواهیم کرد:
پیش مطالعه: در این مرحله برای اینکه دید کلی نسبت به کتاب و مبحثی که قرار است بخوانید، داشته باشید بهتر است که یک‌بار فصل مورد نظر را ورق بزنید و به صورت سطحی و روزنامه‌وار آن را مطالعه کنید. در این مرحله می‌توانید سوالات و تمرین‌های آخر فصل را مرور کنید تا وقتی که شروع به خواندن درس می‌کنید، مطالب مهم به چشم‌تان بیاید و نکات کلیدی و مهم را می‌یابید.
پیش مطالعه: در این مرحله برای اینکه دید کلی نسبت به کتاب و مبحثی که قرار است بخوانید، داشته باشید بهتر است که یک‌بار فصل مورد نظر را ورق بزنید و به صورت سطحی و روزنامه‌وار آن را مطالعه کنید. در این مرحله می‌توانید سوالات و تمرین‌های آخر فصل را مرور کنید تا وقتی که شروع به خواندن درس می‌کنید، مطالب مهم به چشم‌تان بیاید و نکات کلیدی و مهم را می‌یابید.
طرح سوال: پس از مطالعه‌ی اجمالی فصل موردنظر، عناوین و تیترهای فصل موردنظر را به صورت سوال درآورید. این کار باعث افزایش دقت، سرعت و سهولت یادگیری می‌گردد.
مطالعه: در این مرحله شروع به خواندن دقیق و کامل مطالب کتاب کنید؛ زیرا هدف فهمیدن کلیات و جزئیات مطالب می‌باشد. در این مرحله مطالعه‌ی عمقى مطلب به همراه خط کشى نکات مهم و کلیدى انجام می‌شود. می‌توانید برای اینکار از از راهنما (مثل نشانه یا قلم) استفاده کنید؛ زیرا باعث تمرکز حواس بهتر، افزایش سرعت مطالعه و جلوگیری از دوباره‌خوانی و خستگی ذهن می‌شود. نکته‌ی مهم دیگر که باید به آن توجه کرد این است که براى افزایش سرعت، سعى کنید عادت بلند خوانى کتاب را ترک کنید؛ زیرا مغز همیشه تندتر از بیان کلمات را دریافت مىکند. در هنگام مطالعه، به دنبال جواب سؤالاتی باشید که در ذهن خود ساخته بودید و هم‌چنین به سوالات آخر درس جواب دهید. در اینجا لازم است که به نکات مهمی که حین مطالعه باید آن را اجرا کنید، اشاره شود:
خلاصه برداری و یادداشت‌برداری: حتماً در کنار هر درسی را مطالعه می‌کنید، دفتری داشته باشید و همیشه خلاصه‌ای از مطالب مهم و موضوعات کلیدی مطالبی که خوانده‌اید را یادداشت کنید؛ زیرا در مرور مطالب، با خواندن خلاصه‌ها، همه‌ی مطالب خوانده‌شده یادآوری می‌شود.
یادداشت برداری، طبقه بندی، سازمان دهی و به زبان خود تکرار کردن مطالب می تواند ذهن شما را در هنگام مطالعه فعال نگه دارد. خواندن بدون يادداشت برداري يك علت مهم فراموشي است. نکات مهم یادداشت را برجستهتر بنویسید و اگر مطلبى را درک نمىکنید، به صورت سوال یادداشت بردارید.
تلقین و تکرار: در این مرحله باید پس از مطالعه‌ی فصل مربوطه، کتاب را کنار گذاشته و با توجه به چیزهایى که در مطالعه یاد گرفته اید، آن فصل را بدون مراجعه به کتاب براى خود توضیح دهید.
مرور : در اینجا موضوعات اصلی و نکات مهم و نکاتی که از آن خلاصه‌برداری کردید را مرور کنید و برای تثبیت آن می‌توانید به سوالاتی که برای خود طرح کرده بودید، بار دیگر پاسخ دهید.
آزمون: در این مرحله فرد باید به کتاب‌های آموزشی مراجعه کرده و سعی کند مطالب یادگرفته شده را بیشتر در ذهن خود تثبیت کند.
عوامل مزاحم فکری: در هنگام مطالعه باید از اشتغالات ذهنی جلوگیری نمود؛ زیرا از بین رفتن تمرکز حواس می شود. همیشه چند برگ کاغذ روی میز خود داشته باشید تا اگر در هنگام مطالعه ذهنتان مشغول موضوعی شد موضوع را در برگه یادداشت کنید تا آن را فراموش نکنید و به مطالعه ادامه دهید. سپس بعد از مطالعه به فکرکردن و تصمیم‌گیری در رابطه آن موضوع بپردازید.
محیط مناسب برای مطالعه: شرایط مطالعه ، مواردی هستند که با فراهم نمودن آن، می‌توان مطالعه ای مفیدتر با بازدهی بالاتر داشت. محل و مکانی که مطالعه در آنجا انجام می‌شود باید مناسب باشد. منظور از محل مناسب مکانی است که آرام ، ساکت و دور از عوامل مزاحم محیطی باشد. از دراز کشیدن هنگام مطالعه بپرهیزید؛ زیرا موجب خواب آلودگی و کسالت می شود.
"مهم‌ترین نکته این است که: خدا را هرگز فراموش نکنید و هر کاری راکه می‌خواهید آغاز کنید تا خداوند شما را در ادامه‌ی راه یادگیری بهتر یاری می‌کند."
طاهره جمالو - مشاور پایه متوسطه
|