خواندن یک مهارت ذاتی نیست بلکه مهارتی است که باید یاد گرفته شود. کلماتی که خوانده می شود دارای هیچ معنایی نیست تا خواننده آن را استنباط و تفسیر نکند
با مشکلات اختصاصی خواندن این کودکان نیز آشنا شده اید، حال با انواع مشکلات خواندن و درمان آن آشنایی پیدا می کنید.
انواع مشکلات خواندن و راهکارهای درمانی
1- آینه خوانی یا وارونه خوانی:مثال: خواندن کلمه( رود ) بجای کلمه ( دور)
عللالف) رشد ناکافی حرکات چشم.
ب) عدم غلبه نیمکره مغزی (چپ برتری یا راست برتری).
ج) عدم درک این وضوع که مکان حروف یا کلمه باعث میشود که جمله یا کلمه بطور کلی تغییر کند.
د) رشد ناکافی.
ه) تدریس وآموزش نامناسب.
و) تند خوانی وعدم توجه وبی دقتی .
ز) در موارد خیلی شدید علت آن ممکن است اختلال در سیستم عصبی باشد.
روشهای درمان آینه خوانی1- در تمام فصول فعالیتهای مربوط به خواندن تاکید بر آموزش از راست به چپ نمایید (در ریاضیات تاکید از چپ به راست می باشد).
2- کلمه یا جمله را با انگشت یا کارت بپوشانید واز کودک بخواهید به تدریج قسمتی از کلمه یا جمله را که دستتان از روی آن برداشته می شود، را بخواند.
3- کشیدن خط زیرکلمه یا جمله.
4- کودک را آموزش دهید تاانگشت خود را زیرکلمه بگذاردوسرعت خواندن خود را با دستش هماهنگ کند.
5- کشیدن فلش از راست به چپ زیر کلماتی که کودک در خواندن آنها مشکل دارد.
6- کلمه ای را بر روی تخته بنویسید واز کودک بخواهید که همزمان با تعقیب حروف با انگشت ،صدای آن ها را بلند بخواند.
7- ازتخته مغناطیسی وحروف برجسته استفاده کنید واز کودک بخواهید بعد از لمس کردن حروف با انگشتان،کلمه را بخواند.
8- برای اینکه توجه کودک را به اهمیت ترتیب مکانی حروف در کلمه جذب کنید ،کلمه ای را که کودک اشکال دارد در بالای کلمه ای که برژس می خواند ،بنویسید واز کودک بخواهید که با کشیدن خط ،حروف بالا را به حروف پایین وصل کند.
مثال: روز زور(صداها به هم وصل شوند)
2- حذف کردن کلمات یا حروف(جاگذاری)علل1-عدم شناخت کلمه وناتوانی در تلفظ صحیح کلمه از طریق تجزیه صداها.
2-عادات نادرست خواندن.
برای تشخیص علتهای فوق، یک متن را به کودک بدهید تا بخواند وسپس یک متن ساده تر به او بدهید ودر هردو مورد تعداد کلمات حذف شده را یادداشت نمایید.اگر تعداد کلمات حذف شده در هر دو متن یکسان بود،نتیجه میگیریم که حذف کلمات بدلیل عادات نادرست کودک است.ولی اگرحذف تعداد کلمات درمتن ساده تر بیش از متن قبلی بود ،علت آن عدم شناخت کلمه توسط کودک می باشد که در این صورت باید بخش و صداکشی را با او تمرین کرد(حتی اگر بخش وصداکشی جزو برنامه آموزشی نباشد).
روش های درمانالف) جلب توجه کودک به کلمه ای که حذف کرده ونیزاصلاح آن کلمه.
ب) استفاده از کاغذ راهنما (فلش)ویاگذاشتن انگشت زیرکلمه.
ج) کودک میبایستی به همراه سایرکودکان متن رابخواند.این کار به روان خوانی اوکمک می کند.
د) ازفعالیتهای رقابتی بین دانش آموزان پرهیزشودو آنان هرگز با یکدیگرمقایسه نشوند.
3-جایگزین کردن یک کلمه بجای کلمه دیگر(تغییرافعال به میل خود)مثال: بجای خواندن کلمه (داد )می خواند :(دارد)
علل1-بی دقتی
2-عدم شناخت کلمه (یعنی کلماتی که با معنی جمله مطابقت ندارد)
روشهای درمانالف) جایگزینی ناشی از بی دقتی:جلب توجه کودک به کلمه جایگزین ،خواندن متن همراه با سایر دانش آموزان ودر صورت امکان ضبط صدای کودک هنگام خواندن ، گوش دادن کودک به صدای خود.
ب) جایگزینی ناشی از شناخت کلمه :
الف) درست کردن کارت لغات از کلماتی که کودک دچار اشکال می باشدتا کودک ببیند وبخواند.
ب) روی بخش وصداکشی بیشتر تاکید شود(حتی اگر بخش وصداکشی جزو برنامه آموزشی نباشد.).
ج) کلمات مشکل را در کلمات ناتمام بکار ببرید مثال: تصمیم= ت.....میم.
د) دانش آموزا را مطمئن سازید که به اندازه کافی برای هجی کردن کلمه مورد نظرتوانا است وبه او کمک نخواهد شد.
4-تکرارکلمه یا عبارتعلل1-عدم شناخت کلمه وناتوانی در ترکیب صداها.
2-عادات نادرست هنگام خواندن.
روشهای درمانالف) جلب توجه کودک به کلمه یا عبارت تکراری.
ب) از دانش آموزان خواسته شودمتن درس را همه با هم بخوانند.
ج) از کودک خواسته شود تا قبل از خواندن متن ،آن را برای خود مطالعه نماید.
د) در ابتدا مطلب آسانتر (یا حتی یک پاراگراف)در اختیار کودک قرار گیرد و با پیشرفت کودک،متن را مشکل تر کنید.
ه) از کودک بخواهید تا با انگشت گذاشتن زیر کلمات،سرعت خواندنش را بیشتر کند.
5-اضافه کردن کلمات به جملهعلل1-اشکال در درک مطلب.
2-بی توجهی به متن.
اگر کلمه ای که کودک به متن کتاب اضافه می کند با معنی باشد وبه جمله ارتباط داشته باشد،نشانگر آگاهی دانش آموز از مطلب مورد نظر است ولی ناشی از بی دقتی اوست.ولی اگر کلمه اضافه شده ،ربطی به جمله نداشته باشد دلیل آن اشکال در درک مطلب می باشد.
روشهای درمانالف)افزایش گنجینه لغات واستفاده از کلمات هم خانواده.
ب)شرح تصاویر کتاب توسط معلم و دانش آموز.
ج)پیدا کردن اصل مطلب در متنی که می خواند تا بداند کل مطلب در مورد چیست.
د)شناخت جزییات مهم هر متن.
ه)بحث وگفتگو در مورد مطلب یا داستان قبل از خواندن آن.
و)جلب توجه کودک، خواندن متن همراه با سایر دانش آموزان.
6-کلمه به کلمه خواندن ومکث زیاد روی کلمات(مکث زیاد روی کلمات بدلیل این است که دانش آموز روی کلمات وساختار جمله تسلط کافی ندارد.سرعت خواندن به تنهایی اختلال نیست مگراینکه تولید اضطراب کند.)
علل1-عدم شناخت کلمه.
2-اشکال در درک مطلب.
3-عادات نادرست به هنگام خواندن.
روشهای درمانالف) انتخاب متن های آسانتر جهت خواندن دانش آموز.
ب) استفاده از کتاب داستانهای ساده .
ج) بالا بردن توانایی کودک در شناخت کلمات معمول ومتداول.
د) استفاده از کارت همراه با تصویر (به این صورت که کلمه نا آشنا را زیر تصویر آن بنویسید سپس لغت جدید را در کلمه به کار ببرید).
ه) به کودک اجازه دهیدتامتن داستان را بخواند وسپس آن را بصورت نمایش اجرا کند.
و) به کودک اجازه دهید تا داستانهای مهیج ومورد علاقه را با صدای بلند بخواند.
ز) از دانش آموزبخواهید تا متن واشعار را مرتباتکرار کند.
ح) از دانش آموزان بخواهید تامطالب کتاب را بصورت گروهی بخوانند.