تقویت عزت نفس کودک

اگر مسیر زندگی را سفری با منزلگاه‌های چند گانه و مرزهایی مختلف یا مراحلی پیش‌بینی شده یا نشده همانند بدانیم، عزت نفس شبیه گذرنامه‌ای است که عبور از مرزهای آن را آسان‌تر می‌نماید.
عزت نفس در سن کودکی و قبل از شش سالگی شکل می‌گیرد. واضح است که سال‌های ابتدایی زندگی کودک زمان پایه‌ریزی ارکان روحی، مهارت‌های اجتماعی و ارتباطی می‌باشد. به عبارتی دیگر عزت نفس کودکان از این لحاظ مهم تلقی می‌گردد که در تمام مسیر زندگی کودک تأثیرگذار خواهد بود و کودک می‌تواند از آن به عنوان سرمایه و منبعی برای رویارویی با مشکلات زندگی در طول روند رشدش استفاده کند، تا جایی که ممکن است به نحوی با کودکان تعامل کنیم تا اتکای نفس بیشتری نسبت به خود پیدا کنند و به گونه‌ای آن‌ها را همراهی کنیم تا ظرفیت بیشتری برای رویارویی و یا جلوگیری از مشکلات احتمالی در آینده بیابند.

عزت نفس چگونه؟
- هیچ دستورالعمل از پیش تعیین شده‌ای موجود نیست.

- این مطلب حاصل تجمع تفکرات مطالب و شواهدی که والدین عنوان کرده‌اند می‌باشد.

- در واقع این مطلب وسیله‌ای است برای به هدف رسیدن و روشن شدن آنچه که نقش مهمی در روابط والدین و فرزندی دارد می‌باشد زیرا در مواجهه با تار و پود اصلی روابط با دیگران است که هویت شکل می‌گیرد و مهارت‌ها تقویت می‌شود.

پایه‌های اصلی
- اعتماد به نفس - شناخت خود - احساس تعلق - احساس موفقیت

عزت نفس ساده اما پیچیده
عزت نفس با شناخت درست از ارزش‌های فردی حاصل می‌شود و برای درک بهتر آن باید موشکافی نمود. ازین رو به عزت نفس از بعد دیگری به غیر از بعد فردی نمی‌توان نگریست در نتیجه بدون چشم پوشی، نادیده گرفتن و فراموش کردن مسئله آموزشی که مسئله‌ای اجتماعی است باید در نظر داشته باشیم که اگر والدین زندگی سختی را چه از لحاظ کاری و اجتماعی و. تجربه کرده باشند، تأثیر آن باعث کمبود و فقدان عزت نفس در کودکان شان می‌گردد.
بدون در نظر گرفتن جوانبی همچون، تقویت روابط اجتماعی، نحوه روابطی که زندگی جمعی را میسر می‌کند و نیز حمایت موثر والدین، بیهوده است که تصور کنیم عزت نفس به تنهایی و خودی خود شکل می‌گیرد.

تجربه؛ گام اول عزت نفس

- کودکان با کوله باری از ژن‌ها و شخصیتی منحصر به فرد متولد می‌شوند و تجربه آن‌ها منبع توانایی‌ها و شکل‌گیری آن‌ها می‌باشد.

- به کودکان برای کسب استقلال و برای اتمام کارهایی که آغاز می‌کنند کمک کنید اجازه دهید علایقشان را بیان کنند مثلاً از کودک بپرسید که چه چیز دوست دارد؟ و کم کم در انتخاب‌هایش کمک‌اش کنید تا بتواند انتخاب‌های کوچک را به تنهایی انجام دهد.

- آن‌ها را برای دنبال کردن کارهایی که به سختی از پس آن بر می‌آیند تشویق کنید مثلاً به او بگویید دفعه بعد حتماً موفق می‌شود.

- کودک را به ابتکار عمل در رابطه با توانایی‌هایش دعوت کنید و در نتیجه نظاره‌گر پویایی و تکامل تدریجی فرزندتان باشید.

عزت نفس حاصل ثمره ارتباطات
- عزت نفس فقط یک بار برای همیشه برای فرد وجود دارد و بستگی زیادی به روابط کودک با دیگران و به ویژه با بزرگسالان نزدیکش دارد.

- مشاهده و توجهی که بزرگسالان نسبت به کودک دارند همان نطقه تلاقی با عزت نفس کودک است و این توجه ابتدا و قبل از همه توسط گوش فرا دادن به کودک است.

- به احساساتش توجه کنید، به نحوه‌ای که با او تعامل می‌کنید و به آنچه که می‌گوید توجه کنید نه آنچه که خود شما دوست دارید از او بشنوید.

- محل و مکان اجتماعی شدن، تجربه‌های کودک و ملاقات با همسالان در حیطه فضای خانوادگی که منبع و سرچشمه تجربه‌ها و اطمینان خاطر کودک است اهمیت فراوانی دارند.

- بازی، فضای تجربی فوق‌العاده و منبع آموزشی غنی برای کودکان محسوب می‌گردد که نباید از آن غفلت کرد و کودک را از آن دور ساخت بازی به رشد جسمی، عاطفی، زبان شناختی و اجتماعی کودک کمک می‌کند اما تجربه به تنهایی باعث شکل گیری عزت نفس در کودک نمی‌گردد و به مرور زمان باید درک مثبت کودک نسبت به خودش در ذهنش شکل گیرد اینجاست که فایده کمک به کودکان برای یادآوری کارها و اتمام آن‌ها و نیز تعریف و تمجید از کارهای مثبتشان نمایان می‌گردد.

- یکی از راه‌هایی که کودک بتواند نگاه مثبتی از خودش بیابد این است که برای مثال با دیدن یک آلبوم عکس به او یادآوری کنید که چه جوری برای اولین بار خودش قاشق غذا را به دست گرفته یا لباسش را خودش پوشیده.

اشتباه و خطا تضادی با عزت نفس ندارد
- این نکته را در نظر داشته باشیم که تجربه به عنوان پایه اساسی عزت نفس کودک است و اینکه اشتباهات امکان تکامل را فراهم می‌آورد به علاوه در شرایط موازی و مساوی مهم است که به کودک بیاموزیم آنچه که هست با آنچه که انجام می‌دهد متفاوت است و این دو را نباید اشتباه گرفت.

- باید حق اشتباه کردن را برای کودکان قائل شویم و به او اجازه اطمینان حاصل کردن در اینکه او در نوعی شکست فردی زندگی نمی‌کند و نخواهد کرد را بدهیم.

- شرط دادن آن اجازه به کودک برای کسب ذخیره کافی و قوی از «موفقیت» و «کامیابی» جهت داشتن انرژی لازم برای انجام کارها در طول روند یادگیری است اینگونه است که روند با ارزشی برای کمک به پشت سرگذاشتن مراحل مختلف زندگی، تجربه‌ها و زمان یادگیری کودک آغاز می‌گردد.

احساس موفقیت
- مادر کودکی 4 ساله می‌گوید: موقعی که یک کودک سر میز غذا می‌آید و لیوان آبی را برمی‌گرداند می‌توان به او یاد داد تا با آب ریخته را جمع و خشک کند و دوباره لیوان‌ها را بچیند تا موفق شود برای مثال هر بار فقط به او یک لیوان داد تا سرجایش بگذارد این که کودک بتواند برای افراد خانواده کاری انجام دهد، باعث احساس ارزشمندی اش خواهد بود.

- کودک با موفقیت، احساس اعتماد به نفس به خود می‌گیرد.

- عزت نفس و احساس موفقیت همگی در یک متعلق همزمان قرار دارند: هر چقدر کودک بیشتر بتواند موفقیت کسب کند بیشتر عزت نفس می‌یابد به علاوه با یافتن عزت نفس، کودک به راحتی می‌تواند موفقیت‌هایش را باور کند.

- احساس موفقیت توسط انجام کار پدید می‌آید در ورای کلمات مهم است که کودکان بتوانند خودشان را اثبات کنند و موفقیت‌های کوچک را زندگی کنند و انجام دهند یا تجربه‌های کوچک موفیت را داشته باشند بدین معنی که بزرگسالان به کودک فعالیت‌هایی که تکراری و در حد کودک باشد بدهند، بدون اینکه کودک را با خطری مواجه کند و این امر جز با دادن مسئولیت‌هایی با تکامل تدریجی و پله به پله عملی نخواهد بود.
- جهت اثبات احساس یادگیری و پیشرفت بدون اینکه کودک احساس کند در نوعی انجام کارها محبوس شده است، کار جدید از او خواسته نشود مگر اینکه قبلی به سرانجام و اتمام رسیده باشد بدین شکل مهم است که بازخوردهایی که بزرگترها از فعالیت‌های کودکان ابراز می‌نمایند الزاماً مثبت باشد و در عین حال از مقایسه و رجوع به اجبار و انطباق آن‌ها با دیگران اجتناب نمایند به کودک نگوییم: «مثل برادرت آن کار را انجام بده!»

منبع: تبیان

دسته بندی اخبار

به کانال رسمی مبتکران در تلگرام بپیوندید