به گزارش روز شنبه گروه فرهنگی ایرنا ، کتاب « روند تحولات شاخص های علم و فناوری » زیرساخت اطلاعاتی لازم را برای برای تحلیل داده ها و روندهای علم و فناوری کشور و تهیه گزارش های متعدد دیگری که در حوزه های مختلف علمی و فناوری اجتناب ناپذیر است، فراهم می کند.
در ادامه گزارش مختصری از وضعیت شاخص های علم و فناوی ایران طی سال 1380 تا 1391 را می خوانید:
**رشد 178 درصدی تعداد دانشجویان موسسات آموزش عالی کشور
شاخص تعداد دانشجویان طی سال های 1391-1380 روندی صعودی را داشته است، به طوری که از تعداد یک میلیون 566 هزار و 609 نفر دانشجو در سال 1380 به تعداد 4 میلیون و 367 هزار و 901 نفر دانشجو در سال 1391 افزایش یافته است.
براساس گزارش پایگاه اطلاع رسانی دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی، همچنین تعداد دانشجویان شاغل به تحصیل در مقاطع تحصیلات تکمیلی، از 73 هزار و 578 نفر در سال 1380 به تعداد 513,661 نفر در سال 1391 افزایش یافته که این آمار نشان دهنده رشد 6 برابری شاخص مذکور در بازه زمانی 1391-1380 است.
بر طبق آمار ارائه شده در این کتاب، تعداد دانشجویان خارجی شاغل به تحصیل در ایران در مقاطع تحصیلی مختلف (کاردانی، کارشناسی، کارشناسی ارشد، دکترای تخصصی) از 109 نفر در سال 1384 به تعداد 7 هزار و 850 نفر در سال 1391 افزایش یافته است که نشان دهنده رشد 71 برابری این شاخص در بازه زمانی 1391-1380 است.
همچنین تعداد فارغ التحصیلان دانشگاهی در کشور از 130 هزار و 411 نفر در سال 1380 به 716 هزار و 96 نفر در سال 1391 رسیده است.
بر پایه آمار ارائه شده در این کتاب، تعداد اعضاء هیأت علمی تمام وقت در یک میلیون نفر جمعیت کشور از تعداد 532 نفر در سال 1380 به 902 نفر در سال 1391 بالغ شده است که نشان دهنده رشد 70 درصدی این شاخص در دوره زمانی یادشده است.
**نمایه بیش از 27 هزار مدرک علمی در پایگاه (وب آو ساینس) در سال 91
تعداد تولیدات علمی در پایگاه های استنادی بین المللی در پایگاه وب آو ساینس در سال 1380 هزار و 811 عنوان تولید علمی بوده 27که به هزار و 145 عنوان مدرک علمی در سال 1391 افزایش یافته است و در پایگاه اسکوپوس نیز از تعداد 2 هزار و 89 عنوان مدرک علمی در سال 1380 به 40 هزار و 140 عنوان مدرک در سال 1391 رسیده است.
سهم تولید علم ایران از کل تولیدات علمی جهان در پایگاه وب آو ساینس از 0.15 درصد در سال 1380 به 1.42 درصد در سال و پایگاه اسکوپوس از 0.16 درصد در سال 1380 به 1.52 درصد در سال 1391 رسیده است.
براساس رتبه بندی پایگاه استنادی بین المللیISI ، رتبه جمهوری اسلامی ایران در تولیدات علمی از رتبه 45 در سال 1380 به رتبه 20 در سال 1391 ارتقاء یافته و در پایگاه اسکوپوس رتبه ایران از 44 در سال 1380 به هفدهم جهان در سال 1391 رسیده است.
** 11 هزار و 360 تولید علمی مشترک با محققان خارجی در سال 1391
بر پایه آمار و مستندات معتبر تعداد تولیدات علمی مشترک با محققان خارجی نیز در پایگاه های بین المللی روند صعودی داشته است. به طوری که در پایگاه «وب آو ساینس» این شاخص از 538 عنوان تولید علمی در سال 1380 به 11 هزار و 360 تولید علمی در سال 1391 و در پایگاه اسکوپوس نیز شاخص مورد نظر از 489 عنوان تولید علمی در سال 1380 به 13 هزارو 178 عنوان تولید علمی در سال 1391 رسیده است.
تعداد تولیدات علمی مشترک با محققان کشورهای اسلامی در پایگاه های بین المللی نیز روند رو به رشدی داشته است. به طوری که در سال 1380 در پایگاه استنادی بین المللی «وب آو ساینس» از 28 مورد همکاری به 1910 مورد همکاری در سال 1391 و در پایگاه استنادی بین المللی اسکوپوس از 29 مورد همکاری در سال 1380 به 1409 مورد رسیده است.
بر پایه همین آمار شاخص میزان مشارکت اعضاء هیأت علمی تمام وقت در تولید علم کشور روندی رو به رشد در بازه زمانی سال 1380 تا 1391 داشته است. به این صورت که در سال 1380 در پایگاه استنادی بین المللی «وب آو ساینس» از 5.21 درصد در سال 1380 به 39.60 درصد در سال 1391 رسیده و تقریباً همین روند برای پایگاه استنادی بین المللی اسکوپوس نیز وجود دارد. به این صورت که از سال 1380 تا سال 1391 رشد از 6.10 درصد به 58.55 درصد رسیده است.
میزان ارجاعات به واحد انتشار در دوره های پنج ساله رو به افزایش بوده است به نحوی که در دوره پنج ساله اول از 2.13 به 3.26 استناد در پنج ساله دوم رسیده است.
شاخص تعداد نشریات داخلی با نمایه بین المللی اسکوپوس و گزارش استنادی نشریات در سال 1380، در پایگاه استنادی بین المللی اسکوپوس، 8 عنوان نشریه بوده که با روند صعودی خود در سال 1391 به 125 نشریه افزایش یافته است.
این روند در پایگاه تحلیل استنادی نشریات «وب آوساینس» از 3 عنوان نشریه در سال 1380به 42 عنوان نشریه در سال 1391 افزایش یافته است.
**ثبت چهار هزار و 668 اختراع در سال 1391
تعداد اختراعات ثبت شده در داخل کشور از 811 مورد در سال 1380 به 4,668 مورد در سال 1391 رسیده است.
در طول سال های 1391-1380، به طور میانگین 85 درصد از اختراعات به ثبت رسیده در کشور توسط مخترعان ایرانی و 15 درصد نیز توسط مخترعان با تابعیت غیرایرانی صورت گرفته است. میزان اختراعات ثبت شده مخترعان ایرانی در مراجع بین المللی در بازه زمانی 1391-1382 از 5 اختراع در سال 1382 به 30 اختراع در سال 1391 افزایش یافته است.
آمار مربوط به حجم صادرات محصولات دانش بنیان در سال های مورد مطالعه، نشان دهنده رشد نسبتاً بالای ارزش دلاری صادرات محصولات دانش بنیان در کشور بوده به طوری که شاخص مذکور از 27.25 میلیون دلار در سال 1380 به مبلغ 850 میلیون دلار در سال 1391 رسیده است.
سهم صادرات محصولات دانش بنیان از تولید ناخالص داخلی ایران (GDP) بین سال های 1385-1380 رشد مطلوبی داشته به طوری که از 0.02 درصد در سال 1380 به حدود 0.18 درصد در سال 1385 افزایش یافته ولی در عین حال از سال 1385 تا سال 1391 روند ثابتی را طی کرده است.
سهم محصولات دانش بنیان از سبد صادرات غیرنفتی کشور تا سال 1385 رشد نسبتاً بالایی داشته به طوری که از 0.65 درصد در سال 1380 به 3.33 درصد در سال 1385 افزایش یافته، ولی از این سال تا سال 1391با رکود نسبی همراه بوده، به طوری که در سال 1391 به رقم 2.81 درصد تقلیل یافته است.
**رشد 3.7 درصدی صادرات خدمات فنی و مهندسی
حجم صادرات خدمات فنی و مهندسی از مبلغ 575 میلیون دلار در سال 1380 به مبلغی بالغ بر 2,322 میلیون دلار در سال های1391 رسیده که نشان دهنده رشد 3.7 برابری ارزش دلاری این نوع از صادرات است.
**افزایش پارک های علم وفناوری به 33 پارک در کشور
تعداد پارک های علم و فناوری کشور از یک پارک در سال 1380 به 33 پارک در سال 1391 و تعداد مراکز رشد کشور از یک مرکز رشد در سال 1380 به 131 مرکز رشد در سال 1391 افزایش یافته است.
تعداد شرکت های مستقر در پارک های علم و فناوری و مراکز رشد طی سال های 1391-1380رشد نسبی داشته است؛ به طوری که از 676 شرکت در سال 1384 به 3,000 شرکت در سال 1391 رسیده است که حاکی از رشد 343 درصدی این شاخص در طول این دوره است.
کتاب روند تحولات شاخص های علم و فناوری هفته گذشته با حضور مخبر دزفولی دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی وزرای علوم، تحقیقات و فناوری، بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، رییس نهاد مقام معظم رهبری در دانشگاه ها، رییس دانشگاه آزاد اسلامی و تعداد دیگری از مسئولان حوزه علم و فناوری کشور در محل دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی رونمایی شد.
خبرگزاری ایرنا