به گزارش سرویس آموزش و پرورش پانا، کمتر کسی است که به نقش برجسته معلمان در مشاوره و ارتقای بهداشت روانی دانش آموزان و حل مشکلات آن ها واقف نباشد و بی تفاوت از کنار کمک های بی چون و چرا و همه جانبه معلمان و مسئولان مدرسه به دانش آموزان بگذرد.
بدون تردید حمایت های معلمان و اولیای مدرسه از دانش آموزان تنها به تدریس و آموزش دروس محدود نمی شود و ارائه مشاوره به دانش آموز و خانواده وی از جنبه های مختلف، از جمله اقدامات مهم و تاثیرگذاری است که از سوی معلمان و مشاوران صورت می پذیرد. در تبیین جنبه های مختلف اقدامات مشاوره ای معلمان می توان به هدایت تحصیلی و کشف استعدادها و نقاط قوت دانش آموزان، مشاوره های فردی و خانوادگی حول محور اختلالات روحی و رفتاری و تحصیلی، مشکلات خانوادگی و شناسایی موارد مشکوک و ارجاع به مراکز مشاوره اشاره کرد.
هدایت تحصیلی و کشف استعدادهای دانش آموزان
هدایت تحصیلی دانش آموزان از اهمیت شایانی در فرایند آموزشی برخوردار است و توجه نادرست و یا بی توجهی به این مسئله می تواند آثار مخربی در سال های آینده از خود نشان دهد.
براساس قانون برنامه پنجم توسعه، وزارت آموزش و پرورش مكلف است ضمن هدایت تحصیلی دانش‌آموزان براساس علایق و ویژگی‌های آنان، برنامه‌ریزی لازم را برای برقراری توازن بین تعداد دانش‌آموزان و بین رشته‌های مختلف تحصیلی و نیازهای جامعه برقرار كند. در سند تحول بنیادین آموزش و پرورش به صراحت در خصوص استقرار نظام جامع هدایت تحصیلی و استعدادیابی به منظور هدایت دانش‌آموزان به سوی رشته‌ها و حرفه و مهارت‌های مورد نیاز حال و آینده كشور متناسب با استعدادها، علاقمندی و توانایی‌های آنان تاكید شده است؛ از همین رو، با توجه به این كه براساس مصوبه شورای عالی آموزش و پرورش، وظیفه هدایت تحصیلی دانش‌آموزان در شاخه‌ها و رشته‌های تحصیلی با مشاوران مدارس است، اداره كل تربیتی و مشاوره وزارت آموزش و پرورش در جهت تحقق اهداف هدایت تحصیلی دانش‌آموزان در نظام 3-3-6 مراحل مختلفی را جهت استقرار در پیش رو دارد و نقش معلمان و مشاوران در مدارس پررنگ تر جلوه می کند.
تحلیل نتایج اجرای آزمون‌های تشخیص استعداد و رغبت سنج شغلی جهت مشخص کردن ویژگی‌های شخصیتی دانش آموزان در زمینه روانی ـ رفتاری و تحصیلی و تعیین استانداردهای روانی لازم در فضای كاری و شغلی به منظور تبیین صحیح و توزیع متوازن شاخه‌ها و رشته‌های تحصیلی براساس نیاز دانش آموزان، جامعه و ظرفیت منطقه انجام می‌شود و بررسی‌های مشاوره‌ای و ارائه خدمات راهنمایی و مشاوره‌ای گروهی و انفرادی به دانش‌آموزان و والدین در خصوص رشته‌های تحصیلی، مشاغل مرتبط و سیاست‌های توسعه، دریافت نظرات معلمان دروس مختلف، نظرات دانش‌آموزان و والدین و بررسی نمرات علمی دانش‌آموزان در دوره متوسطه اول بخشی دیگری از این فعالیت‌ها به شمار می رود.
همچنین مشاوره تخصصی، شناخت همه جانبه دانش‌آموزان در ابعاد جسمانی، اجتماعی و روانی ـ رفتاری، در طراحی برنامه‌های كلان و آینده‌نگر آموزش و پرورش است و معلمان و مشاوران عهده دار اجرای این طرح ها در مدارس به شمار می روند و هدایت تحصیلی و کشف استعدادها براساس هنجارهای الگوهای بومی، وضعیت جسمانی و روحی و علایق و توانایی های فردی حائز اهمیت است.
مشاوره های فردی و خانوادگی حول محور اختلالات روحی و رفتاری و تحصیلی
در توضیح نقش مشاوره ای معلم در مدرسه باید بیان کرد که محول کردن نقش مشاور صرفا به معلم و به شکل تخصصی، کارشناسی نبوده و این امر خطیر باید به مشاوران و کارشناسان این رشته سپرده شود اما در این میان معلمان می توانند حامیان و یاوران مشاور در مدرسه محسوب شوند.
از جمله اقدامات معلم،ایجاد صمیمیت و نزدیکی با دانش آموز و خانواده وی است که می تواند در حل بسیاری از مشکلات موثر باشد و جلب اعتماد دانش آموز، در گام اول معلم و در مراحل بعدی مشاوران را در حل مشکلات به وجود آمده یاری می کند.همچنین معلم با بررسی های طولانی مدت در کلاس می تواند مشاهده گر خوبی باشد و تغییرات رفتاری دانش آموزان را حس کند و در صورت نیاز در قدم های ابتدایی، وارد گفت و گو و مشاوره با دانش آموز و خانواده اش شود.
گاهی اوقات معلمان با در اختیار داشتن اطلاعات پیش زمینه ای از دانش آموز می توانند در حل مشکلات رفتاری و تحصیلی دانش آموزان موثرتر از مشاوران واقع شوند. در واقع یکی از اقدامات یاورانه معلم در بحث مشاوره ای، گردآوری اطلاعات لازم و کافی از دانش آموزان است و این اطلاعات فردی و شخصی سهم بسزایی در مهار اختلالات تحصیلی و رفتاری دارد.علاوه بر این معلمان می توانند بخشی از جلسات دیدار با اولیا را به گفت و گوهای مشاوره ای هم به شکل فردی و هم گروهی اختصاص دهند و از این فرصت در جهت ارتقای سلامت روانی دانش آموزان استفاده کنند.
شناسایی موارد مشکوک و ارجاع به مراکز مشاوره
باید توجه داشت که حل بسیاری از مشکلات دانش آموزان که باعث نا آرامی آن ها در کلاس می شود بر عهده مشاوران و کارشناسان است و معلمان تنها نقش رابط میان دانش آموز و مشاور را ایفا می کند. در حل مشکلاتی همچون فقر، بیماری، طلاق والدین، مشکلات روحی و رفتاری همچون بیش فعالی، اضطراب و افسردگی، معلمان می توانند با شناسایی این مشکلات و معرفی آن ها به مراکز مشاوره در حل این مسائل تا حد زیادی سهم داشته باشند.
در مجموع نقش مشاوره ای معلم را می توان این گونه تبین کرد که معلم به صورت آگاهانه و با استفاده از اصول و فنون مشاوره ای می تواند دانش آموزان خود را به خوبی بشناسد، با آن ها ارتباط سازنده و مؤثر برقرار کند، شناختی مقدماتی از مشکلات آنان به دست آورد و در مراحل بعدی آن ها را به متخصصان مربوطه ارجاع دهد. علاوه بر این ها، والدین را هدایت و راهنمایی کند و درنهایت برای ایجاد جو مطلوب در مدرسه بکوشد.
خبرگزاری پانا