|
تحقیق ترمن روی تیزهوشان،بسیاری از حقایق پژوهشهای موجود درباره کودکان تیزهوش نتیجه خدمات قابل ملاحظه لوی ترمن وهمکاران او است که یک تحقیق درازمدت برروی 1528 کودک را بنیانگذاری کرد.خلاصه ای ازیافته های اودرباره ویژگی های تیزهوشان
1- عضو متوسط گروه ،ازنظرجسمی از یک کودک متوسط وضع بهتری دارد.
2- در زمینه مربوط به موضوع های درسی آزمون ،برتری تیزهوشان نسبت به کودکان غیر منتخب در خواندن،کاربرد زبان،استدلال حسابی،علوم،ادبیات وهنربود.
3- علایق کودکان تیزهوش ،چند جانبه و خود انگیخته است.
4- آنان کمتر تمایل به مبالغه یا گزافه گویی در باره دانش خود دارند . .
5- انحراف افراد تیزهوش مورد آزمایش از اکثریت مردم ، تقریبا“ در مورد تمامی صفات در جهت بهتر بودن و پیشرفت است.
برخی تصور می کنند که بچه تیزهوش دارای جثه ای نحیف و لاغر ، احتمالا عینکی ، کم غذا ، بدخط است با وجود مشاهده انفرادی بعضی ازویژگی های فوق ، وجود آنها را مورد تایید قرار نداده است.
به عنوان مثال ممکن است کودک تیزهوش دارای دستخط خوبی نباشد که می تواند به دلیل سرعت تفکر و سبقت آن بر حوصله و توانایی نوشتاری دانش آموز باشد.
میتوان گفت که تقریبا“آنان دراکثرزمینه های شناختی،هوشی،شخصیتی و حتی فیزیکی به میانگین بچه های عادی برتری دارند.
البته بچه های فوق العاده تیزهوش که دارای هوشبهر 180 به بالا هستند دارای مشکلات خاصی هستند.
ویژگیهای تحصیلی تیزهوشان
آنان معمولا خواندن را پیش از مدرسه رفتن یاد می گیرند ، بیشتر دانش آموزان تیزهوش ازنظردرسی دویا سه سال جلوترازهمسن های خود هستند .
سرعت پیشرفت تحصیلی درکودکان تیزهوش از لحاظ کمی وکیفی بیشترازکودکان عادی است .
تیزهوشان خواندن راحتی قبل ازمدرسه فرامیگیرند همچنین درخواندن بیش ازریاضیات استعداد دارند. اغلب این کودکان مدرسه را دوست دارند و عاشق یادگیری هستند.
لازم به یادآوری است که برتری تحصیلی به تنهایی نمی تواند نشانه تیزهوشی باشد.
چه بساافرادی که دردروس مختلف نمره های بالا به دست می آورند لیکن این نمره ها به دلیل استفاده زیاد از حافظه و یادگیری های سطحی آنان است.
با این حال میان هوش و موفقیت تحصیلی همبستگی بالایی وجود دارد میانگین همبستگی های به دست آمده بین 50/0+ الی 60/0+ است.
به طورکلی هوشبهر بالاتر سبب موفقیت بیشتر در تحصیل می شود،مگرآنکه عواملی مانند انگیزش کم برای یادگیری ، افسردگی، اختلال شخصیت یا ناراحتیهای خانوادگی در کار یادگیری و پیشرفت تحصیلی دانش آموزان خلل به وجود آورند.
علایق تیزهوشان
تیزهوشان به خواندن داستان ها و کتاب های مختلف،نقاشی و موسیقی علاقه دارند.
در این کودکان تمایل زیادی برای شرکت در جلسات بحث وانتقاد، تفریحات سالم وبازیهای دسته جمعی مخصوصا با افراد بزرگتر از خود وجود دارد.
یادگیری درتیزهوشان
یادگیری را می توان از دو نظر بررسی کرد و با هوش ارتباط داد . یکی رابطه هوش با سرعت یادگیری است ، یعنی آیا کسی که با هوش است مطالب را سریعتر و بهتر می آموزد. دیگر ارتباط هوش با سطح پیچیدگی یادگیری است .
پژوهش ها نشان می دهند که هوش با هر دو جنبه یادگیری ارتباط نسبتا“ نزدیکی دارد. شخص باهوش،چنانچه از انگیزش کافی برای یادگیری برخوردار باشد و از ناراحتی جسمی و روانی رنج نبرد فهم مطالب را زودتر،بهترو بیشتر می آموزد.
عوامل زیادی به جزهوش ، در یادگیری دخالت دارند که به بعضی از آنها مانند انگیزش ، سلامت جسمی و روانی و ساخت شخصیت می توان اشاره کرد . یک عامل دیگر پشتکارفرد دریادگیری است که با انگیزش ارتباط دارد ولی مترادف با آن نیست .
شخص ممکن است انگیزش کافی برای یادگیری داشته باشد ولی ازپشتکارخوب برخوردار نباشد. اما پشتکار زیاد معمولا با انگیزش کافی همراه است.
وقتی ادعا می کنیم که فرزند باهوش زودتروبهتر یاد می گیرد منظور این است که در شرایط مساوی روانی،تربیتی و محیطی ، افراد با هوش،از نظریادگیری،موفقترازافراد کم هوش هستند .
افراد تیزهوش معمولا کمتر دیگران را عصبانی می کنند. گزافه گویی ، دروغ گویی و بازیهای خطرناک را کمتر می پسندند. اعتماد به نفس استقلال فکری، حس همکاری ،احترام به دیگران ،دوراندیشی،تدبیر واحتیاط و 000 در آنان دیده می شود.
اینان کمترازهمسنهای خود به کارهای خلاف دست می زنند. کمتربه اغفال دیگران می پردازند و حتی در شرایط دشوار صداقت و تعهد خود را حفظ می کنند و بهتر از دیگران از افکار و اعمال خود استفاده می کنند .
به طور کلی تیزهوشان اغلب شادمان و مورد علاقه دیگران میباشند.اغلب آنها ازنظرعاطفی با ثبات و متکی به نفس هستند ودربرابر اختلالات عصبی و روانی کمتر از کودکان معمولی آسیب پذیرند .
اغلب تصورمیشود کسانی که با هوشترین هستند،بهترین نیزمی باشند. بعبارت دیگر فکر می کنیم که صفات اخلاقی همانند انصاف ، شرافت ، محبت و عدالت با تیزهوشی همراه هستند.
با این حال این حقیقت را باید مد نظر داشت که افراد مستعد ونابغه نیزمیتوانند از نبوغشان در کارهای جنایی استفاده کنند .
لازم به توضیح است که در بین افراد نابغه تفاوت های زیادی وجود دارد ونمی توان همه آنها را یکسان دانست .معمولا“ افراد تیزهوش ازنظررفتارهای اخلاقی ازافراد معمولی برتر هستند .
اکثراین کودکان در سنین اولیه به مفاهیم انتزاعی خوب وبد ، درست و نادرست ،عدالت وظلم،علاقه مند می شوند.
فرد نابغه ای که اصول اخلاقی را رعایت نمی کند جنبه استثنایی دارد ونمی تواند آن را یک امر کلی تلقی کرد و تعمیم داد. یک تصور عمومی و دایمی اما نادرست در باره افراد تیزهوش به ویژه آنانی که در هنر سر آمد هستند ، این است که آنها در برابر بیماریهای روانی آسیب پذیرند. این فکر که جنون با نبوغ همراه است ، موردی بوده است که رهایی ازآن کارساده ای نمی باشد .
فروید تصور می کرد که هنرمندان به علت تضادهای ناخودآگاه از دنیای واقعی گریزانند.
مک نیف اعتقاد دارد که خلق آثار خلاق به وسیله افراد پسیکوتیک را باید ازنظر منطقی نشانه بهداشت عاطفی و نه بیماری عاطفی دانست.
این تصور که افراد نابغه از نظر اجتماعی و عاطفی نابهنجارند درست نمی باشد.
نظریه وی که اکنون بسیار نادرست تلقی می شود به قرار زیر است .
فراوانی نوابغ درمیان دیوانگان ودیوانگان در میان نوابغ این حقیقت را روشن می کند که سرنوشت ملتها غالبا“ در دست دیوانگان بوده است و نشان می دهد که دیوانگان چگونه توانسته اند تا به این حد به پیشرفت بشریت خدمت کنند .
دلیل اشتباه بودن نظریه وی یکی این است که وی نمونه ای غیر معمولی از افراد تیزهوش را مورد مشاهده قرار داده است . دیگر این که اشتباه او در مشاهده هایش نیست بلکه سعی کرده است آنرا به گروه وسیعتری تعمیم دهد.
ترمن نشان داد که تقریبا“80 درصد از افراد تیزهوش سازگاری رضایت بخشی داشته اند.حدود 15درصد ناسازگاری خفیف و فقط 5 درصد ناسازگاری شدید نشان داده اند . میزان بزهکاری در میان افرادتیزهوش بسیارکمتر از جمعیت عادی بوده است .
افراد تیزهوش از لحاظ رشد جسمانی، انرژی عضلانی و زیبایی نسبت به افراد عادی جامعه وضع بهتری دارند.سرعت در عمل ، مقاومت در برابر خستگی ، انرژی قابل توجه درفعالیتهای جسمی در این افراد تقریبا“همیشه ازهمسالان آنان بهتر است .
رشد بدنی کودکان تیزهوش به طور متوسط بیشترازکودکان معمولی است .ازنظر قد و وزن بلندتر و سنگین تر از حد متوسط هستند . کمتر بیمار می شوند و میزان نقص حسی، پوسیدگی دندان، ضعف عمومی،سوءتغذیه و000 در آنان کمتر است .
کودکان تیزهوش معمولا“ از زیبایی و جذابیت بیشتری برخوردار هستند .
تیزهوشان اکثرا“ رابطه ای خوب و مثبت با افراد پیرامون خود برقرار می کنند . این گونه دانش آموزان بیشتر به عنوان رهبران کلاس و مدرسه انتخاب می شوند .
تیزهوشان نسبت به مسایل اخلاقی و اجتماعی حساس هستند و مشکلاتی از قبیل فقر و رنج دیگران ، بی عدالتی و رفتار غیر انسانی آنان را به شدت ناراحت و متاثر می کند .
تنن بام کوششهایی برای شناسایی عوامل مهم درمحبوبیت اجتماعی تیزهوشان در یک مدرسه متوسطه شهری انجام داد وی دریافت که استعداد تحصیلی از نظر اجتماعی نه به خودی خود قبول است و نه مردود،بلکه عوامل دیگری در این مورد دخیل هستند مانند فعالیت های ورزشی و ساعی بودن در تحصیل
معمولا“وقتی کودکی را تیزهوش می نامیم که بر کودکان هم سن خود برتری داشته باشد . اما واژه برتری نیز نیازمند توصیف است.
از این رو متوجه می شویم که مشخص کردن کودک تیزهوش با مشکلاتی همراه می باشد . اگرکودکی ازچند درصد کودکان همسن و سال خود در فراگیری درس خاصی توانایی بیشتر نشان داد توانش بالای اورا می پذیریم.
وکودکی را توانمند و با هوش می دانیم که علاوه بر داشتن بهره هوشی بالا،از ابتکار،خلاقیت،ذوق،کنجکاوی، سرعت عمل نیز برخوردار باشد و در حل مشکلات توانایی بیشتری داشته باشد وازخود زودرسی استعداد نشان دهد.
گرچه بهره هوشی به تنهایی نمی تواند نمایانگر استعداد کودک باشد می توان از آن به عنوان اولین قدم و مهمترین عامل در شناخت این گونه کودکان استفاده کرد .
برخی متخصصان که بهره هوشی را به عنوان تنها عامل قبول ندارند روی قدرت خلاقه و ابتکار در انجام پروژه ها ، توانایی در حل مشکلات تکیه می کنند .
ویژگیهای تیزهوشان در سنین قبل از مدرسه
این ویژگی ها برای والدین تا حدودی ملاک ارزیابی قرار می گیرند.
استفاده از خزانه لغات وسیع، مهارت زبان و به کاربردن جملات کامل، علاقه در مشاهده دقیق و کنجکاوانه، علاقه مندی به کتاب، توجه وعلاقه به ساعتهاو تقویمهادر سنین کم، توانایی تمرکز فکری روی موصوع خاصی ، علاقه و توانایی و مهارت فوق العاده در نقاشی ، توجه و کشف رابطه علت و معلولی ، رشد توانایی خواندن در سنین کودکی و رشد و توسعه علایق متنوع.
آزمونهای هوشی را نمی توان به تنهایی مشخص کننده تیزهوشی افراد دانست بلکه باید ابزارهای دیگری را نیز در تشخیص افراد تیزهوش به کار گرفت. چرا که اکتفا کردن به این فاکتور ، تفاوتهای محیطی و فرهنگی ویادگیری و سبک زندگی افراد و سازمان شخصیت آنان ، که تاثیرانکار ناپذیری در بروز ویژگیهای سرآمد بودن دارند نادیده گرفته می شود
1- توانایی هوش عمومی- کسب امتیاز 130 به بالا
2- استعداد علمی خاص- عملکرد بارزو برجسته در یک زمینه علمی مشخص
3-تفکر خلاق – عبارتست از توانایی ترکیب اجزایی که به نظرجداگانه و یا مستقل می آیند که به وسیله تست تفکر خلاق تورانس اندازه گیری می شود .
4-توانایی رهبری – عبارتست از هدایت افراد و یا گروه ها در جهت اهداف مشترک دانش آموزی که توانایی رهبری دارد.
5- هنرهای بصری و نمایشی – عملکرد شایان توجه درامور مختلف مربوط به موسیقی،نمایش و هنرهای مختلف
6- توانایی روانی- حرکتی – توانایی برجسته درزمینه های تربیت بدنی نظیر ژیمناستیک وشنا یا دیگر زمینه های ورزشی یا در کارهای دستی
توانایی عمومی شناختی با کمک آزمون های هوشی – پیشرفت تحصیلی با کمک آزمونهای استاندارد پیشرفت تحصیلی و نمرات معلم- درجه خلاقیت با کمک آزمون های استاندارد خلاقیت – تفکرواگرا– تفکر سازنده تشخیص معلم با کمک انواع مقایسهای درجه بندی
1- گستردگی دامنه علایق
2- غنی بودن خزانه لغات
3- کنجکاوی زیاد
4- ابتکار و خلاقیت در انجام کارها
5- اطلاعات عمومی زیاد
6- انجام آسان کارهای دشوار ذهنی
7- درک خوب روابط بین پدیده های محیطی
8- دارا بودن حافظه قوی
نکاتی راجع به تیزهوشان
تسریع بیش از حد علاوه بر ایجاد مشکلات عاطفی و عدم توانایی فکری به خاطر اختلاف سن، اشتغال این گروه را نیز پس از فراغت از تحصیل با مشکل می سازد .
هوش ازآسیبهای اجتماعی وفشارهای عصبی مصون نیست . برخی مشکلات اجتماعی بر تواناییهای ذهنی تیزهوشان اثر منفی می گذارند.
وزن آنان هنگام تولد 350تا400 گرم بیشتر از وزن نوزادان عادی است .
بلوغ
آثار بلوغ در اکثریت تیزهوشان پسر در حدود 14 سالگی و در دختران حدود 13 سالگی یعنی تقریبا“6 ماه تا یکسال زودتر از افراد مورد کنترل و عادی ظاهر شده است .
تکلم در دختران تیزهوش تقریبا“از 11 ماهگی و در پسران از 5/11 ماهگی آغاز شده است در صورتی که کودکان عادی به طور متوسط بین 13 تا 15 ماهگی به تکلم آغاز می کنند
تحصیلات والدین
میزان تحصیلات پدر و مادر دانش آموزان تیز هوش در اکثر موارد 4الی5سال بالاتر از حد متوسط تحصیلات در جامعه مورد مطالعه است .
اشتها و خواب کودکان تیزهوش تقریبا“همیشه بهتر از افراد عادی بوده است .
ازدواج و طلاق
میزان ازدواج در گروه تیزهوشان با میزان ازدواج در گروه عادی مساوی است . اما میزان طلاق در بین آنان کمتر از جمعیت عادی است .
مرگ ومیر
میزان آن در تیزهوشان در میانگین سن 44سالگی ،چها ر پنجم جمعیت عادی است .
بازی
تیزهوشان تمایل دارند با کودکان بزرگتر از خود بازی کنند .
مشخصات دیگر تیزهوشان
1- توانایی درک، فهم و کاربرد زبان
2- توانایی درک و فهم روابط منطقی
3- داشتن تفکر انتزاعی یا مجرد
4- سرعت بیشتر در فراگیری مطالب متنوع و مختلف
5- به آسانی می توانند از زمان حال رها شده وبه مسایل گذشته واتفاقات آینده اندیشه کنند .
6- کنجکاوی و علایق گسترده
7- مشاهده گرایی تیزبین و دقیق
8- برخورداری از حافظه قوی
9- داشتن ابتکار و خلاقیت زیاد
|