چگونه حافظه مان را تقویت کنیم؟
حافظه به خودی خود نمی‌تواند رشد کند. به خاطر سپردن مثل عمل دیدن است و برای بالا بردن ظرفیت آن، باید شیوه فکر و به‌خاطر سپردن مطلب را تصحیح کنیم تا بتوانیم از حداکثر پتانسیل حافظه‌ای که داریم، استفاده کنیم. بهبود حافظه به زیاد استفاده کردن از آن ربطی ندارد، پس چه باید کرد؟ این مطلب را بخوانید تا بیشتر بدانید.
1. شیوه توجه را تغییر دهید:
اولین و مهم‌ترین قانون در بالابردن حافظه این است که شیوه توجه کردن به مواردی را که می‌خواهیم حفظشان کنیم تغییر دهیم. باید توجه‌مان به آنها تاثیرگذار باشد. مطمئن باشید وقتی می‌خواهید چیزی را به خاطر بسپارید، توجهی واضح و هوشیارانه به خصوصیات آن دارید. خصوصیات موردنظر آن را برای خود معنی‌دار کنید. مثلا برای فرمول‌های به هم پیوسته، معانی مستقل و شخصی خودتان را داشته باشید یا برای یک داستان زندگی یک خط سیر از آدم‌های در حال تغییرش بسازید و حتی آن را جایی یادداشت کنید.
وقتی می‌خواهید چیزی را به خاطر بسپارید، سعی کنید به خصوصیات مختلف آن توجه کنید. بعضی افراد به راحتی رنگ‌ها را به خاطر می‌سپارند ولی در به یاد آوردن اشکال حافظه ضعیفی دارند.
اگر برای به یاد آوردن حس‌ها و خصوصیات مختلف آنها را کنار هم بگذاریم، در مقایسه با زمانی که فقط به یک خصوصیت تکیه کرده‌ایم راحت‌تر و واضح‌تر می‌توانیم به یادشان بیاوریم. برای مثال درس را بلندبلند بخوانید. در این عمل چشم‌ها ظاهر کلمات را می‌گیرند و گوش‌ها صدایشان را به حافظه می‌سپارند حتی حنجره شما تنش‌های حاصل از خواندن کلمات را به حافظه می‌سپارد. وقتی می‌خواهید به یاد آورید، مغزتان از هر 3 خصوصیت برای به یاد آوردن استفاده خواهد کرد.
2. تصویرسازی کنید:
هنگام درس خواندن، اشکال، نمودار یا عکسی از آن را برای خود متصور شوید حتی نکاتی را یادداشت کنید تا بتوانید شکلی برای خود تجسم کنید.
3. بخواهید که به خاطر بسپارید:
فقط تصمیم برای به خاطر سپردن است که مغز را در این وضعیت یادگیری و به خاطر سپردن قرار می‌دهد. پس وقتی می‌خواهید مطالب درسی را به یاد بسپارید، این نکته را در نظر بگیرید. با این کار بین 20 تا 60 درصد بیشتر می‌توانید مطالبی را که خوانده‌اید، به یاد آورید.
4. فکر کنید:
وقتی درسی را می‌خوانید و سعی می‌کنید آن را یاد بگیرید، فقط از نصف ظرفیت مغزتان استفاده کرده‌اید ولی اگر درباره درسی که می‌خوانید فکر و نکات آن را یادداشت کنید و فکر کنید که چه یاد گرفته‌اید و حتی برای کسی آن را بازگو کنید، از تمام ظرفیتتان برای یادگیری و به خاطر سپردن استفاده کرده‌اید.
5. وابسته سازی کنید:
یکی از مهم‌ترین کمک‌ها به حافظه، وابسته‌سازی و ربط افکار جدید به افکار قدیمی‌تر است. وابسته‌سازی باعث احیا و قوی‌کردن افکار قدیمی می‌شود و افکار جدید را از خطر از یاد رفتن حفظ می‌کند. به طور میانگین ما در 1 ساعت بعد از یادگیری، در مقایسه با 24 ساعت بعد از آن بیشتر دچار فراموشی می‌شویم و همین‌طور در روز اول بیشتر از 3 روز بعد فراموش خواهیم کرد. هر آنچه بعد از 3 روز در ذهنمان باقی بماند به احتمال زیاد می‌توانیم بدون فراموش کردن برای سال‌ها آنها را به خاطر بسپاریم.
6. به اندازه تکرار کنید:
بازبینی وقتی موثر واقع می‌شود که زمان تقریبا طولانی‌ای از یادگیری گذشته باشد. تکرار باید در حد ممکن خیلی بعد از یادگیری باشد.
7. بیشتر بخوانید:
برای خوب به خاطر سپردن، باید بیشتر از آنچه برای یادگیری لازم است، بخوانید. تحقیقات نشان داده است اگر 50 درصد بیشتر از یادگیری بخوانید، 50 درصد بیشتر به یاد خواهید آورد.
بنویس تا به یاد آوری
به نظر می‌رسد نوشتن به ما کمک می‌کند تا بهتر به خاطر بسپاریم و تنها راهی که باعث می‌شود مجبور نشویم برای به یاد آوردن از روی یادداشت‌هایمان بخوانیم، این است که مواردی را که می‌خواهیم به یاد آوریم، بنویسیم.
وقتی می‌نویسیم می‌توانیم چیزهای مهم‌تر را بهتر به یادآوریم و هر چه یادداشت‌هایمان بهتر باشد، نکته‌های بیشتری را به یاد خواهیم آورد. علت آن است که مغز ما برای پردازش انواع مختلف اطلاعات نواحی مختلفی را به‌کارمی‌گیرد. ناحیه‌های مختلفی برای پردازش اطلاعات بصری، شنیداری، دیداری، روانی و ارتباطات شفاهی و... وجود دارد. این نواحی مختلف با هم در ارتباط هستند. وقتی یادداشت برمی‌داریم، رابطه‌ای سه‌بعدی بین اطلاعات مختلفی که ضبط کرده‌ایم، به وجود می‌آوریم. به نظر می‌رسد این اتصال اطلاعات با روابط سه بعدی باعث فیلتر کردن اطلاعات نامربوط و غیرمهم می‌شود. نتایج تحقیقات نشان داده است دانش‌آموزانی که هنگام درس خواندن یادداشت‌برداری می‌کنند در مقایسه با آنها که یادداشت‌برداری نکرده بودند هنگام امتحان خیلی بیشتر نکات کلیدی متن را به خاطر آوردند. وقتی یادداشت می‌کنیم، افکارمان روی اطلاعات ارزیابی‌شده و منسجم و مرتب تمرکز پیدا می‌کنند. این پردازش و نه فقط خود یادداشت‌ها، باعث می‌شود افکار و اطلاعات در مغز ما ثبت شود و در نتیجه هنگام به یاد‌آوردن، اطلاعات بیشتر و مهم‌تر به راحتی بازخوانی می‌شوند. یادداشت و به همراه آن تصور کردن آن، مغز را در تله‌ای می‌اندازد که گویی آن کار واقعا در حال انجام است و دوباره نتیجه آن می‌شود که راحت‌تر به خاطر سپرده شود. تصور کردن هم باعث می‌شود سطح مهارت انجام کار در ما بالا برود. پس نوشتن واقعا در به خاطر سپردن مطالب به ما کمک می‌کند و هر چه بیشتر این کار را انجام دهیم، می‌توانیم یادداشت‌های با‌کیفیت‌تری داشته باشیم.