دکتر ناهید فلاحیان رئیس گروه مطالعات اجتماعی و عضو هیأت علمی سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی در گفت‌‌وگو با خبرنگار آموزش و پرورش خبرگزاری فارس در خصوص تغییر کتاب مطالعات اجتماعی پایه سوم دبستان و حذف کامل داستان خانواده آقای هاشمی از این کتاب، اظهار داشت: آن کتاب را دکتر حداد عادل نوشته بودند و ما برای جایگزینی کتاب جدید از ایشان اجازه گرفتیم و حتی کتاب جدید را برایشان فرستادیم و ایشان هم کتاب جدید را تأیید نموده حتی از آن تعریف کردند و گفتند «کتاب خوبی است».
وی ادامه داد: به طور کلی هر کتاب درسی عمر مفیدی دارد و با توجه به شتاب تحولات و تغییرات اجتماعی و دگرگونی نیاز‌ها، کتاب‌های درسی باید بازنگری یا تجدید تألیف شوند بر همین راستا، کتاب مطالعات سوم یعنی داستان خانواده آقای هاشمی نیز که چند دهه در این پایه تدریس شده است، مستثنی نیست، البته این کتاب یک بار در سال 82 تجدید نظر و به روز شده بود و تغییرات نیز به تأیید مولف محترم آن رسیده بود.
فلاحیان افزود: بحث خانواده آقای هاشمی، از این جنبه که به صورت داستانی و تلفیقی طراحی شده بود، کار نو بود و یک نوع سازماندهی محتوایی ابتکاری بود که دکتر حدادعادل به خرج داده بودند و در آن زمان این ابتکار خیلی جالب بود اما چند نکته وجود داشت.
وی توضیح داد: اول اینکه چون داستانی بودن آن جذابیت داشت، اگر دکتر حداد عادل می‌توانستند همین روند داستانی را در پایه‌های چهارم و پنجم دنبال کنند، بحث توالی مفاهیم رعایت می‌شد اما ایشان شاید به دلیل مشغله‌‌هایی که در امور فرهنگی، علمی و اجرایی داشتند، موضوع را در پایه‌های بعدی دنبال نکرده بودند و چون راهنمای برنامه و نقشه راهی در آن زمان برای کتاب‌ها وجود نداشت، معلوم نبود در پایه بعدی ادامه مفاهیم چه می‌شد؛ از سویی بسیاری از مفاهیم داستان آقای هاشمی بدون زمینه قبلی بوده و در همان پایه نیز قطع می‌شدند.
رئیس گروه مطالعات اجتماعی اضافه کرد: نکته دیگر اینکه در داستان خانواده هاشمی، بچه‌ها بدون اینکه راجع به خود و خانواده چیزی بدانند و مهارت‌های لازم را در محیط ملموس کسب کنند یا مفهوم گذشته خود را درک کنند و بدون اینکه مفهوم توالی زمان شکل بگیرد، یک دفعه به دیدن آثار تاریخی ایران رفته بودند.
وی افزود: بعضی افراد هم نقدهایی داشتند و می‌گفتند «این بچه‌ها در سفر به هیچ مکان مناسب با سن و سال خود نرفته‌اند یا درخواست نکردند که بروند؛ بازی نکردند و سریع وارد تاریخ معاصر شده بودند»؛ این بچه‌ها ناگهان و بدون مقدمات لازم وارد جریانات تاریخ معاصر انقلاب اسلامی شده بودند، بدون اینکه چیزی از خانه و مدرسه به عنوان اولین محیط های اجتماعی شدن برایشان گفته شود.
فلاحیان تصریح کرد: داستان خانواده هاشمی در زمان خودش، تکنیک‌های بسیار جالبی به کار برده بود اما به نظر من اگر بخواهیم توالی مفاهیم و موضوعات گسترده درس مطالعات اجتماعی یعنی موضوعات تاریخ قبل و بعد از اسلام، مفاهیم جغرافیای ایران و کشورهای همسایه، موضوعات اجتماعی، مدنی، اقتصادی و غیره را در قالب یک داستان طراحی کنیم خیلی کار سختی است یعنی یک تیم قوی باید فکر کند، خلاقیت به خرج بدهد و داستانی طراحی کند که البته داستان هم نباید خیلی مصنوعی باشد و توالی موضوعات مختلف تاریخی اجتماعی و محیطی را به صورت تلفیقی در پایه‌های بعدی پوشش بدهد.
وی ادامه داد: ما در برنامه جدید مطالعات اجتماعی که از پایه سوم ابتدایی تا نهم متوسطه دنبال می‌شود از رویکرد محیط های توسعه یابنده استفاده کردیم یعنی از محیط های نزدیک و ملموس و مفاهیم ساده به محیط های دورتر و مفاهیم انتزاعی رفته‌ایم؛ برای مثال در حال حاضر در پایه سوم ابتدایی، از شناخت «خود» شروع کردیم و بعد روابط و زندگی خانوادگی و بعد محیط مدرسه و رابطه صحیح با همکلاسی‌ها و اولیای مدرسه و بعد وارد محله شدیم از محیط های نزدیک به دور؛ اما داستان آقای هاشمی از مسافرت پدر شروع می‌شد و بچه‌ها بلافاصله ایرانگردی می‌کردند و به سوی آثار تاریخی و فر هنگی کشور می‌رفتند، در صورتی که در ارتباط با خودشان، خانواده شان محله‌شان و .. تأمل نکرده بودند.
فلاحیان گفت: کتاب مطالعات اجتماعی جدید التألیف پایه سوم از سال 1391 به صورت اجرای آزمایشی و از سال 1392 به صورت رسمی وارد سیستم آموزشی کشور شده است.
منبع: