همه ما از پایین بودن سرانه کتابخوانی در کشور آگاهیم و خیلی هم نیاز به تحقیق نیست. وقتی در گوگل مطالب مربوطه را سرچ کنید همه مقالات، اخبار و گزارش های مربوطه که حاکی از سرانه پایین مطالعه در کشور است در مقابل چشمانتان ظاهر می شود.
در منزل، محل کار، شهر، داخل خودرو و.. کمتر کسی را می بینیم که مشغول مطالعه کتاب و یا حتی روزنامه باشد و از این منظر جامعه ایران را می توان متفاوت از دیگر جوامع دانست.
وقتی مطالعه و کتابخوانی در جامعه ای رشد پیدا نکند فرهنگ شفاهی گسترش می یابد که یکی از عوارض آن می تواند افزایش غیبت در جامعه باشد. پس عوارض کتاب نخوانی فقط عقب ماندگی علمی نیست، بلکه زیان های فرهنگی هم همراه دارد.
در جامعه ای که با کتاب بیگانه است حقوق شهروندی به راحتی زیرپا گذاشته می شود و درگیری، خشونت و چالش ها نیز افزون تر می گردد.
اروپایی ها معتقدند ملتی که کتاب نخواند محکوم به تکرار تاریخ است و از پیشرفت و توسعه به دور خواهد ماند. اروپایی ها، پیشرفت و توسعه خود را مدیون مطالعه می دانند.
در این کشورها، میزان مطالعه به مراتب بالاتر از ایران است و مردم این کشورها از هر فرصتی برای مطالعه استفاده می کنند.
کتاب کالای جدانشدنی از آنان است و در خودرو، مسافرت و منزل یک لحظه از آنان دور نمی شود. براساس آمار، نرخ مطالعه در بریتانیا 90 دقیقه و در کشورهایی مثل مالزی و ترکیه (همسایگان ایران) 55 دقیقه است.
نرخ مطالعه در ایران در خوشبیانه ترین حالت بین 2 تا 18 دقیقه برآورد می شود. با این آمار بسیاری از مردم در طول سال اصلا کتاب نمی خوانند و مطالعه بیشتر در میان شماری از تحصیل کرده ها و اندیشمندان رایج است.
افزایش نرخ مطالعه در جامعه به فرهنگسازی نیازمند است و گرانی و ارزانی کتاب و سایر عوامل مثل شمارگان بالا در افزایش مطالعه تاثیری ندارد، زیرا اکنون با وجود آنکه شمارگان کتاب پایین است، همه این کتابها به فروش نمی رسد.
اهدای رایگان کتاب نیز در رشد مطالعه تاثیر چندانی ندارد، چون اکنون بسیاری از منازل و همچنین کتابخانه های محلی مملو از کتاب است که این موضوع نتوانسته تعداد کتابخوان ها را افزایش دهد.
میزان استقبال از نمایشگاه های کتاب از جمله نمایشگاه بین المللی کتاب تهران را نیز نمی توان شاخصی برای رشد کتاب خوان ها در کشور دانست بنابر این، چنین رویدادهایی باید از حالت صرف فروشگاهی خارج شود و به محلی برای فرهنگسازی مطالعه در کشور تبدیل شود.
فروش زیاد کتاب های کمک درسی، کنکور و دانشگاهی در این نمایشگاه نشان می دهد که هنوز رویکرد بازدیدکنندگان به سوی مطالعه کتاب های درسی است و در این میان کتاب های غیر درسی کمتر مورد توجه است.
با اینحال برای رشد کتابخوانی در کشور علاوه بر فرهنگسازی و ضرورت رشد جامعه از طریق کتابخوانی باید به موضوعات زیر توجه کرد.
1- رشد کتابخانه های محلی و تجهیز آنها به کتاب های جدید و مفید
2- افزایش تبلیغات کتابهای جذاب و خواندنی در جامعه
3- گسترش برنامه های تاثیرگذار در صدا و سیما در خصوص اهمیت مطالعه
4- تجهیز مدارس به کتابهای جدید و علمی
5- مطالعه والدین در منزل و ترغیب دانش آموزان به خواندن کتاب های غیر درسی
6- اجرای برنامه های مختلف رشد و اهمیت مطالعه غیر درسی در مدرسه
در پایان برای رشد مطالعه در میان دانش آموزان باید معلمان نیز کتابخوان باشند تا اهمیت خواندن در دانش آموزان درونی شود.
منبع: