پرخاشگری کلامی و فحش دادن کودکان، مشکلی است که برخی از خانواده‌ها، با آن درگیرند؛ البته باید دانست اطفال در سه سالگی و بیشتر در چهارسالگی از ادای کلمات ناشایست لذت می برند. این از مراحل طبیعی رشد کودک محسوب می‌شود، ولی در صورت تداوم، عوامل متعددی مسبّب آن هستند از جمله:
عوامل بددهنی کودک1- وقتی شما به‌عنوان والدین، به شوخی از کلمات رکیک در برخورد با اعضای خانواده و دوستان استفاده کنید یا هنگام بروز مشکلات عصبانیت و ناراحتی خود را با الفاظ زشت بر سر کودک خالی نمایید، یا وقتی او بدرفتاری می کند، با فحش دادن تقصیر را به گردنش بیندازید، کودک نیز آموزش خوبی در مسیر تربیت دینی نمی بیند، پس باید ابتدا خود را اصلاح کنید.
با پسر، قول زشت و فحش مگوی تا نگرده کنیم و فاحشه گوی
2- بی‌توجهی، کمبود محبت، محرومیت و تنبیه بدنی شدید برای کودک، از عواملی است که هنگام عصبانیت او را به سمت «فحش دادن» سوق می‌دهد. وقتی او این رفتار را انجام می دهد از طرفی خواهان آن است که در آن لحظه شما تسلیم شوید، اما بزرگسال درونش از شما می خواهد که تسلیم نشوید؛ در این موارد آرامش خود را حفظ کنید و با محبت و توجه بیشتر، او را از این کنار باز دارید. در ضمن اگر بخواهید فحاشی کودک را با عصبانیّت اصلاح کنید، موجب نگرانی و اضطراب او می شود؛ در این حالت با با لج‌بازی به کار خود ادامه می دهد که شما را عصبانی‌تر کند و یا ممکن است در مقابلتان از این الفاظ استفاده نکند، اما در حشر و نشر با کودکان دیگر و یا در خفا آن را به‌کار می برد.
3- فرزند در حدود سه سالگی تازه با الفاظی مثل «جیش» و «پی‌پی» آشنا می شود و با لذّت آن‌ها را به کار می‌برد؛ در این هنگام لبخند نزنید و از او بخواهید که این کلمات را تکرار نکند؛ وقتی بزرگ‌تر شد و به صورت عمدی در هنگام عصبانیت و یا حتی به شوخی به کار برد، به طور خیلی جدّی و با قدرت بگوید که اصلاً دوست ندارید فرزند با ادبشان، چنین کلماتی را به کار ببرد.
4- گاه طفل، فحش دادن را نشانه بزرگ شدن و استقلال خود می داند؛ به همین جهت برای پیش بردن کارها و رسیدن به اهداف خود، از این وسیله استفاده می کنید. در این گونه موارد، جهت دور ساختنش از این رذیله اخلاقی، بهتر است به او آزادی بیشتری در خانه داده و از دخالت در همه کارهایش بپرهیزید، اجازه دهید با استقلال و انتخاب خود آن‌ها را پیش ببرد؛ البته نظارت غیرمستقیم شما بر اعمال او مهم است.
5- برخی اوقات وقتی کودک می خواهد کاری انجام دهد که در توانش نیست با استفاده از الفاظ زشت، خود را تخلیه می کند؛ در این موارد به او راه حل ارائه دهید یا کمکش کنید تا خود راه مشکلش را پیدا کند.
6- تماشای فیلم‌ها و کارتون‌هایی که در آن عفّت کلامی حفظ نمی‌شود و وجود دوستانی که از فحش دادن به عنوان وسیله دفاع از خود استفاده می‌کند، در فحاشی کردن کودک تأثیر مهمی دارند. نظارت نکردن والدین بر فیلم‌ها و رفتار دوستان طفل، ماهی بر سر راه آموزش او محسوب می‌شود.
راه‌های جلوگیری از بددهنی1- به او یاد دهید که اگر دشنام دهد، موجب می‌شود دیگران به پدر و مادر او دشنام دهند؛ همان طوری که لقمان حکیم به فرزندش این گونه فرمود:
فرزندم! مردم را دشنام شده که سبب دشنام پدر و مادر خود می گردی.
بلکه به جای فحش دادن به کسی، احساسش را در مورد او بیان کند؛ مثلاً به جای «احمق» بگوید: «من از دستت عصبانی هستم».
2- با استفاده از اجرای نمایش یاد دهید که از فحش دادن خودداری کند و به دوستانش نشان دهد که از گفتار بد آن‌ها خوشش نمی‌آید و بگوید: «اگر به فحش بدهی با تو بازی نمی‌کنم».
3- وقتی کودک زیبا سخن می گوید، او را تحسین کنید و رضایت خود را از شیوه صحبتش ابراز نمایید.
4- اگر با وجود به کار بردن روش‌های بالا هم‌چنان فحش می دهد، از محرومیت موقت استفاده کنید؛ به‌گونه ای که کودک دریابد هر بار که فحش بدهد باید به مکان مخصوص اخراج برود یا این که می توانید برخی از امتیازهایی را که قبلاً به کودک داده‌اید، از او بگیرید و فقط زمانی آن‌ها را به او بر گردانید که رفتارش درست شده باشد.