همه ما دوست داریم یک کودک منظم داشته باشیم. نظم مقوله‌ای است که باید در طول زندگی به کودکان آموزش داده شود، زیرا کودکان با نظم متولد نمی‌شوند و آموزش تدریجی آن جزء وظایف والدین است. آموزش نظم به کودکان بسیار زمان بر است و نیازمند تکرار و تمرین‌های مداوم و مستمر است اما هر چه آموزش پیش برود، کار آسان‌تر می‌شود.
خیلی از مادرها می‌گویند «من هر چه قدر به فرزندم می‌گویم وسایل شخصی است را سر جایش بگذار، هر روز صبح تختت را مرتب کن یا اتاقت را همیشه مرتب نگه‌دار، انگار تاثیری ندارد. خیلی از راهکارها را امتحان کرده‌ام، خیلی شرط و شروط برایش گذاشته‌ام؛ اما دست آخر هم، آن گونهای که می‌خواستم نشده است.» برای این مادرها پیشنهادهای ویژه‌ای داریم.
هر قدر هم که شما آدم منضبط و خانه داری باشید، دنیای پر جنب و جوش کودکانتان را نمی‌توانید محدود کنید کودکان دوست دارند بازی کند و این بازی کردن یعنی پخش کردن تمام اسباب بازی ها در گوشه و کنار خودشان!
راهکارهای آموزش نظم به کودکانیکی از اساسی‌ترین گام‌ها در آموزش نظم به کودکان، تعیین یک برنامه روزانه، مثل ساعت خواب، زمان غذا خوردن، بازی کردن و دیگر کارهای روزانه است. این برنامه‌ریزی کمک می‌کند تا کودک احساس امنیت بیشتری کند زیرا از توقعات والدین خویش آگاه می شود.
برای کودکان خردسال، انتقال از کاری به کار دیگر کمی دشوارتر است بنا بر این باید به آنها کمک کنید و چند دقیقه زودتر این انتقال و جا به جایی را به وی اطلاع دهید مثلا بگویید:" تو چند دقیقه دیگر وقت داری، بعدش باید بخوابی"
در مورد انتخاب‌های کودکان نیز باید شفاف عمل کنید. مثلا بگویید: " تو می‌توانی شیر یا آبمیوه بخوری اما نوشابه نمیتوانی بخوری" توجه داشته باشید که کودکان فراموش کارند و نیاز به یادآوری دارند، پس قوانینی را که وضع می‌کنید هرزگاهی گوشزد و یادآوری نمایید.
* نکات مهمی که والدین در تعیین قوانین باید به آنها توجه داشته باشند:
- محکم عمل کنیدبا چند قانون محدود شروع کنید، زیرا اگر تعداد قوانین زیاد باشد به خاطر سپردن آنها برای کودک دشوار می‌شود. در مورد "نه" گفتن و مخالفت‌های خود مطمئن و محکم عمل کنید. شما به عنوان والدین باید به هرآنچه که اعتقاد دارید محکم بچسبید و بر آن پای بند باشید و برای مخالفت‌های خویش دلیل موجه داشته باشید، همچنین در هر مخالفتی باید از اینکه فرزندتان دلیل شما را متوجه شده است اطمینان حاصل کنید. مثلا بگویید: " تو نباید با دوچرخه به خیابان بروی چون خیابان‌ها شلوغ است و خطر دارد"
- اجازه صحبت دهیددر هر شرایطی اجازه صحبت کردن و اظهار نظر به کودکان بدهید زیرا باید در تعیین و وضع قوانین نقش داشته باشند، ضمن اینکه باید بتوانند در مورد تفکرات و احساسات خویش به راحتی با والدین صحبت کنند و این حضور و آزادی اظهار نظر هیچ ربطی به سن کودک ندارد. کودکان خردسال هم باید به راحتی بتوانند با والدین خود صحبت کنند و والدین هم باید توجه لازم به نظرات آنها داشته باشند.
این نکته را نیز مد نظر داشته باشید که گوش فرا دادن به نظرات کودکان، الزاما به معنای ایجاد تغییر در قوانین نیست بلکه در این گفت و گوها شما هم بهتر می‌توانید "بایدها" و نبایدها" یتان را برای کودکان تشریح کنید.
- قانون صادره را تعریف کنیدسطل های بزرگ پلاستیکی به دلیل دوام بالا برای کسانی که کودکان شیطون دارند بسیار مناسب‌اند
قانون یا هدف‌تان از قانونی را که وضع کرده‌اید به روشنی توضیح دهید و در مورد اجرای آن هم جدی باشید. مثلا در مورد ساعتی که می‌خواهید فرزندتان در منزل باشد، بگویید: " ساعت 12 باید خونه باشی" نگویید " دیر نکنی". هیچگاه گمان نکنید وضع قوانین از شما چهره‌ای زورگو و دیکتاتور می‌سازد و اجازه ندهید این طرز تفکر باعث شود که هرزگاهی کوتاه بیایید زیرا اینگونه رفتار، وضع را خیلی خراب‌تر می‌کند.
- در برابر قانون شکنی‌های آرام و صبور باشیدهمیشه عادلانه رفتار کنید. دقت داشته باشید رفتاری کنید که بتواند حسی در کودک ایجاد کند که آن اشتباه را تکرار نکند. مثلا اگر روی دیوار نوشت، در تمیز کردن دیوار نوشته‌ها حتما به او کمک کنید.
- الگو شویدکودک را با کودک دیگری که از نظر شما، منظم است، مقایسه نکنید؛ زیرا این رفتار نادرست، باعث تنفر کودک از آن فرد و از شما خواهدشد. به جای این کارها، سعی کنید خودتان الگوی مرتب و منظمی باشید و این موضوع را جلوی چشم کودک به او ثابت کنید.
- از باید و نباید استفاده نکنیداز کلمه شرطی «اگر» استفاده نکنید و حرفتان را قاطع بزنید؛ برای مثال به جای این که بگویید: «اگر وسایلت را جمع کردی، می‌توانی تلویزیون نگاه کنی» بگویید: «وسایلت را جمع کن و بعد تلویزیون ببین». همچنین استفاده از «باید» و «نباید»، عصبانیت کودک را به دنبال دارد. سعی کنید آنها را حذف کنید و از عبارت‌های قشنگ‌تر و محترمانه‌تری استفاده کنید.
- آرامش را به کودک نشان دهیدسعی کنید در خانه خود این طرز فکر را القا کنید که تمیز بودن خانه احساس بسیار خوبی به انسان می‌دهد. اگر کودک از جمع کردن وسایلش خودداری کرد، خودتان آنها را جمع کنید و بگویید: «به نظرت این طوری بهتر نیست؟»
با تکرار این نوع آرامش‌ها و تلقین کردن‌ها کودک به تدریج می‌آموزد بدون این که شما چیزی بگویید خودش همه وسایل اضافه را جمع کند. این مسئله هم برای مادر و هم برای فرزند مفید است. کودک نظم را یاد می‌گیرد و بخشی از کارهای مادر نیز کم می‌شود.
* ایده‌هایی برای نظم اتاق کودکهر قدر هم که شما آدم منضبط و خانه داری باشید، دنیای پر جنب و جوش کودکانتان را نمی‌توانید محدود کنید کودکان دوست دارند بازی کند و این بازی کردن یعنی پخش کردن تمام اسباب بازی‌ها در گوشه و کنار خودشان! پس بهترین گزینه برای شما استفاده از سبدها و باکس‌های اسباب بازیرا به شما توصیه می‌کنیم:
- سبد پارچه ای غیر جاگیرسبدهای پارچه‌ای گزینه ی مناسب دیگری برای اسباب بازی‌هاست، نکته ی مثبتی که این سبدهای پارچه‌ای دارند قابل شست و شو بودن آن‌هاست، اگر در خیاطی مهارت دارید به سادگی می‌توانید با پارچه‌های محکم بلا استفاده یکی از آنها را خودتان بسازید.
- تهیه سبدهای حصیری رنگ اتاقسبدهای حصیری در طرح‌ها و رنگ‌ها و اندازه‌های مختلف وجود دارند که به خوبی برای نظم بخشیدن به فضای اتاق کودک شما طراحی شده‌اند، می‌توانید نوع رنگی یا ساده‌ی آنها تهیه کنید و یک سبد طبیعی دوست داشتنی برای اسباب بازی کودکان خود داشته باشید.
- انباری هایی به نام ننوننوهای قدیمی گزینه ی مناسب دیگری برای جای دادن اسباب بازی‌های کودکان شماست! این ننو می‌تواند یادگاری از کودکی خودتان یا فرزند اولتان باشد که گوشه‌ی انباری خاک می‌خورد، آن را بیرون بیاورید و با خلاقیت خود تزیین کنید برای اتاق کودک دلبندتان استفاده کنید.
- یک سطل بزرگ با دوامسطلهای بزرگ پلاستیکی به دلیل دوام بالا برای کسانی که کودکان شیطون دارند بسیار مناسب‌اند. برای تهیه آنها کودکان خود را همراه داشته باشید و از او بخواهید رنگ مورد علاقه‌اش را انتخاب کند و با این کار احترام به عقاید را از کودکی به او بیاموزید.