|
همه ما پیش از امتحان درجاتی از نگرانی یا تنش را تجربه می‌کنیم
دی ماه با روزهای امتحانی‌اش، برای خیلی از دانش آموزان زمستان را همراه با اضطراب های تلخ امتحان سردتر می‌کند. این امر طبیعی است و همه ما پیش از امتحان درجاتی از نگرانی یا تنش را تجربه می‌کنیم.
در روزهای امتحان ترس و نگرانی کمی لازم است اما نگرانی بیش از حد می‌تواند در جریان آماده سازی و انجام امتحان‌ها، مزاحمت ایجاد کند.
اضطراب از آن واژه‌های مظلومی است كه خیلی‌ها آن را به كار می‌برند، بدون آنكه درست معنی آن را بدانند اما استفاده زیاد و حتی غیرواقعی از این كلمه خطرناك است و واقعا اضطراب می‌سازد. اضطراب امتحان از معروف‌ترین اضطراب‌هاست. حال ببینیم شما به عنوان پدر و مادر در ایجاد و رفع این اضطراب‌ها چه نقشی دارید؟
اضطراب چیست؟
اضطراب، احساس رنج آوری است كه محیط بیرونی یا حالات درونی، آن را به وجود می‌آورند. اضطراب می‌تواند عامل حركت و انگیزش باشد و در روی دیگر سكه می‌تواند بخش اعظم توانایی و آگاهی فرد را با مشكل روبه رو كند. اینكه دانش‌آموزی نتواند در امتحان آنچه را می‌دانسته پاسخ بدهد یا كسی كه در آزمون رانندگی شركت می‌كند، نمی‌‌تواند به اندازه‌ای كه در رانندگی مهارت پیدا كرده، آزمون عملی بدهد، از اثرات اضطراب است. اضطراب اگر حل نشود می‌تواند به نگرانی‌های شدید، وحشت، دلهره، سردرد، احساس تهوع، افت تحصیلی و... منجر شود.
کنترل اضطراب در روزهای امتحان
برای كنترل اضطراب امتحان شما به مهارت‌هایی نیاز دارید كه گاهی یك ماه، گاهی چند هفته، گاهی چند روز و حتی در جلسه امتحان هم می‌تواند كاربردی و اثرگذار باشد. فراگیری گام‌های زیر می‌تواند قبل از رسیدن روز امتحان به كنترل اضطراب امتحان كمك كند:
1- به كمك فرزندتان بروید. اگر می‌بینید كه زمان برای خواندن كامل كتاب فراهم نیست و این مسئله موجب اضطراب فرزند شما شده است، فصل یا بخش‌های مهم كتاب را جدا و در مطالعه آن به فرزند خود كمك كنید. اینطور وقت ها اطلاع از بارم بندی قسمت‌های كتاب خیلی كمك كننده است. وقتی از فرزند خود بخواهید در شرایطی كه دیگر شدنی نیست، همه مطالب را بخواند، همه سؤالات را درست جواب بدهد و هیچ حرفی و سؤالی بدون جواب نماند، بعد از مدت كوتاهی شما و فرزندتان ناامید می شوید و گمان می كنید كه دیگر هیچ راهی باقی نمانده است.
2- بهتر است برای پیشرفت فرزندتان این نكته را بدانید كه شیوه یادگیری فرزند شما چیست. نوع حافظه‌اش را بشناسید . اگر فرزندتان حافظه كوتاه مدت قوی دارد، روش خلاصه نویسی شیوه مفیدی است. آن‌هایی كه تصاویر را خوب به یاد می‌آورند، بهتر است از نمودارها و جدول كمك بگیرند. برای افرادی كه شعر و موسیقی یا كلام موزون را خوب به یاد می‌سپارند، یعنی حافظه شنیداری قوی دارند، توضیح مطالب برای دیگران و حتی اشیا یا ضبط و دوباره شنیدن آن برای یادگیری در زمان‌هایی كه فرصت كافی ندارند، خوب است. همچنین طرح تست و سؤال از مطالب، رمز گذاری در به یاد سپاری سریع فرزند شما كمك كند.
4- به فرزندتان یاد بدهید كه در ظاهر خود را شبیه افراد موفق نشان بدهد. بارها دیده‌اید که افراد با آرامش و بدون اضطراب در شرایط سخت مثلا جلسه امتحان یا كنكور چطور می‌نشینند؟ مداد و خودكار را چگونه در دست می‌گیرند؟ چطور نگاه می‌كنند؟ چگونه لباس می‌پوشند و...، طبیعی است كه این رفتار می‌تواند به تقویت اعتماد به نفس او كمك و از میزان اضطراب او كم كند.
5-امتحان را فرصتی برای پیشرفت از نقطه قبلی به جایی بهتر بدانید؛ حتی اگر یك گام باشد. اگر زمانی كه می‌تواند صرف پیشرفت شود دائم بخواهید به فرزندتان نهیب بزنید كه رقبای تو چنین و چنان هستند، فرصت‌های پیشرفت او را می‌سوزانید و چه بسا بذر حسادت را در وجود او می‌کارید.
در روزهای امتحان ترس و نگرانی کمی لازم است
کاهش اضطراب‌های غیرمجاز، وظیفه شما
قدیمی‌ها می‌گفتند 5 انگشت مثل هم نیست. نباید توقع داشت كه همه بچه‌ها در حد طبیعی و با سلامت و به اندازه، اضطراب داشته باشند. والدینی كه رسیدن به یك مسئله مورد علاقه فرزندشان را منوط به گرفتن نمره خاصی در امتحانات كرده‌اند تا جایی كه كسب نمره خوب در امتحان، تنها راه رسیدن به آن خواسته شده باشد و شكست در آن امتحان به معنی از دست دادن تنها راه نجات تلقی شود، به نوعی به او اضطراب القا می‌کنند.
پدر و مادرهای آگاه می‌توانند شیوه‌های یادگیری و حتی پاسخگویی به امتحانات را به بچه‌ها بیاموزند. پس به این راه‌ها در كنار توجه به تغذیه سالم، كم حجم و مقوی شب و صبح امتحان برای بچه‌ها توجه كنید و به آن‌ها بیاموزید:
* نام خدا را برای شروع فراموش نكنند. مخصوصا ذكر «الابذكرالله تطمئن القلوب» را به آن‌ها یاد بدهید و بگویید كه با این ذكر می‌توانند آرامش خود را حفظ كنند.
* امید داشتن به تقلب، ذهن را به هم می‌ریزد و اعتماد به نفس را برای پاسخگویی كم می‌كند.
* از ترس تمام شدن زمان، برای نوشتن جواب سؤالات عجله افراطی نداشته باشند كه مبادا خود عجله عامل ایجاد اضطراب و پاسخ اشتباه شود.
* به فرزندان خود بگویید كه قدم به قدم پیش بروند و با مرور مداوم سوال‌ها اضطراب خود را زیاد نكنند.
* باید زمانی را برای مرور بگذارند. از ابتدای جلسه در كنار سؤالات خیلی سخت یا سؤالاتی كه به جواب آن‌ها شك دارند نشانه‌ای قرار دهند تا بعد از پاسخ به سؤالاتی كه از آن‌ها مطمئن هستند به ترتیب به بقیه سؤال‌ها برسند.
* آنچه می‌تواند شور و حركت اضطراب مجاز را به بچه‌ها تزریق كند، تقویت علاقه آن‌ها به موضوع مورد نیازشان است. مثلا اگر دانش‌آموزی دلیل اهمیت زبان انگلیسی را نداند چراكه دوست دارد، به او بگویید كه تسلط به زبان انگلیسی برای رانندگی در سفرهای برون مرزی‌اش چقدر لازم و ضروری است هم علاقه‌مند می‌شود و هم با حد مجازی از نگرانی و اضطراب دلواپس یادگیری خود می‌شود.
و در آخر اینکه گاهی هم حضور والدین به عنوان كسانی كه سهم دلواپسی امتحان‌ها را به عهده می‌گیرند و دائم می‌گویند: «چرا درس نمی‌خونی»؟ «داره دیر می‌شه»! «مگه تو امتحان نداری؟» و... باعث می‌شود كه دانش‌آموز مسئولیت مراقبت از امتحان یا كارهای مهم‌اش را به عهده نگیرد،پس لازم است کمی از دور به فرزندانتان بنگرید و بگذارید، برنامه‌ریزی کردن را یاد بگیرند، آن‌ها امتحان‌های سخت‌تری هم در زندگی آینده‌شان دارند.
|