به گزارش ایسنا و به نقل از نیو اطلس، پیوند اعضا هر ساله جان افراد بسیاری را در سراسر جهان نجات میدهد، اما اگر سیستم ایمنی بدن گیرنده سلولهای خارجی را رد کند، میتواند عوارض مهمی ایجاد کند.
در حال حاضر یک تکنیک نوظهور با بیرون کشیدن سلولهای اهدا کننده از اندام وی و جایگزینی سلولهای گیرنده با آن، این خطر را کاهش میدهد. اکنون نیز یک مطالعه جدید یک مرحله اضافی برای موثرتر کردن این فرآیند ابداع کرده است.
پیوند موفقیت آمیز عضو همواره موانع زیادی را در پیش روی خود میبیند. اول از همه انتظار طولانی مدت برای پیدا شدن اهدا کنندهای با همان گروه خونی گیرنده با اندازه بدن مشابه و سایر عوامل مانند نزدیک بودن است که کار را سخت میکند. گاهی حتی با وجود تطابق در همه موارد مذکور نیز بدن گیرنده اعضای پیوند شده را پس میزند و بیمار را ملزم به مصرف داروهایی میکند که سیستم ایمنی بدن وی را سرکوب میکند و این باعث میشود آنها در معرض عفونت و بیماریهای دیگر قرار بگیرند.
اما دانشمندان در سالهای اخیر روشی را برای دور زدن بالقوه این مانع ایجاد کردهاند و آن، استحمام اندام پیوندی در مایع مخصوصی است که سلولهای اهدا کننده را از بین میبرد و فقط ماتریس خارج سلول که ساختار پشتیبانی کننده از اندام است که به اندام شکل میدهد، باقی میماند. پس از این به اصطلاح "سلول زدایی"، میتوان اندام را با سلولهای گرفته شده از بدن گیرنده دوباره سلول سازی کرد. این کار از پس زدن اعضای پیوند شده جلوگیری میکند، چرا که سیستم ایمنی بدن گیرنده دیگر عضو جدید را به عنوان یک غریبه نمیشناسد.
این روش از لحاظ تئوری خوب به نظر میرسد، اما متأسفانه هنوز هم عوارضی وجود دارد. فرآیند سلول زدایی میتواند به ماتریس خارج سلول آسیب برساند و کار سلولهای جدید را برای چسبیدن به ساختار و تکثیر سختتر میکند. بهبود این جنبه در مطالعه جدید دانشمندان مرکز تحقیقات ژنوم انسانی و سلولهای بنیادی(HUG-CELL) در برزیل مورد توجه قرار گرفت.
محققان برای انجام این کار گام دیگری بین سلول زدایی و مجدداً سلولسازی اضافه کردند. آنها در آزمایش بر روی کبد موش، با استفاده از یک مایع حاوی پروتئینهایی مانند "SPARC" و "TGFB1" که توسط سلولهای کبدی تولید میشود و به تکثیر و رشد رگهای خونی کمک میکند، اندامهای سلول زدایی شده را حمام کردند.
سپس طیف وسیعی از سلولهای انسانی شامل "هپاتوسیت"(سلولهای اصلی کبد)، "سلولهای اندوتلیال"(آنهایی که لایه داخلی را تشکیل میدهند) و "سلولهای مزانشیمی"(نوعی سلول بنیادی) به کبد موش دارای شرایط جدید اضافه شد. این کبدها به مدت پنج هفته در دستگاه پرورش داده شدند. این تیم دریافت که کبدهایی که با راه حل جدید غنی شدهاند بسیار بهتر از کبدهای کنترل شده بدون آن مرحله اضافی رشد میکنند.
"لوئیز کارلوس کایرس-جونیور" نویسنده اصلی این مطالعه میگوید: غنیسازی ماتریس خارج سلولی با این مولکولها باعث میشود شباهت آن به کبد سالم بسیار بیشتر باشد. این درمان باعث رشد و عملکرد عالی سلولهای کبدی میشود.
محققان در مرحله بعدی قصد دارند یک راکتور زیستی بزرگتر بسازند که بتواند کبد انسان را سلول زدایی و دوباره سلول سازی یا احیا کند. این تکنیک احتمالا روی اعضای دیگر بدن نیز کار خواهد کرد.
اگر این روش عملی شود، میتواند از چند طریق اندام موجود در بدن را برای پیوند مناسب سازی کند. این روش نیاز به همسان سازی و تطابق کامل اهدا کنندگان و گیرندگان را کاهش میدهد و میتواند برای احیای مجدد اندامی که برای پیوند آسیب دیده و ناسالم هستند، استفاده شود.
این مطالعه در مجله Science Science and Engineering: C منتشر شده است.
منبع: ایسنا