اخبار
پنجشنبه، 06 آذر 1393
هوشنگ شریف‌زاده؛ پیشکسوت آموزش فیزیک با کوله‌باری از تجربه و تالیف

هوشنگ شریف‌زاده؛ پیشکسوت آموزش فیزیک با کوله‌باری از تجربه و تالیف

پنجمین روز از آذرماه در تقویم، سالروز درگذشت هوشنگ شريف‌زاده، معلم و پیشکسوت آموزش فیزیک در ایران و مؤلف و مترجم 31 عنوان کتاب درسی و آموزشی علوم و فیزیک است.

خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)- هوشنگ شریف‌زاده در سال 1317 در مشهد چشم به جهان گشود. پدرش روحانی و مدرس علوم دينی در مدرسه‌ها و دانشگاه‌ها و از مردم گلپايگان بود. وی تحصيلات خود را در مکتب آغاز کرد و دبستان و دبيرستان را در شهرهای گلپايگان، قم، تويسرکان، چالوس و تهران گذراند و در سال 1335 از مدرسه دارالفنون ديپلم رياضی گرفت و در سال 1338 از دانشسرای عالی تهران دانشنامه‌ ليسانس در رشته‌ دبيری فيزيک را دريافت کرد. در سال‌های 1354 و 1355 دوره‌ آموزشی و نيز روش آموزشی و ارزيابی طرح نافيلد را در دانشگاه چلسی انگليس گذراند.
 
از دبیرستان‌های نیریز تا سازمان کتاب‌های درسی ايران

شريف‌زاده طی سال‌های 1338 تا 1344 در دبيرستان‌های نيريز فارس به تدريس فيزيک پرداخت و با نقدی که بر کتاب‌های درسی نوشت توانست توانايی خود را در نوشتن و تجزيه و تحليل برنامه‌های آموزشی نشان دهد.
این توانایی باعث شد که مسئولان متوجه ارزش کار وی شوند و شريف‌زاده را به تهران منتقل و در سازمان کتاب‌های درسی ايران به‌کار گیرند.
وی در اين سازمان کارشناس مسؤول تهيه و تأليف کتاب‌های درسی فيزيک بود و تا سال 1361 که بازنشسته شد، در برنامه‌ريزی و تأليف کتاب‌های علوم تجربی و فيزيک و آموزش به معلمان حضوری فعال داشت. 
هوشنگ شريف زاده که در يک خانواده اهل علم و تقوی به دنيا آمده بود، نسبت به عموم مردم به ويژه دانش‌آموزان، احساس مسئوليت می‌کرد و بر اين باور بود که از راه آموزش علوم می‌توان دانش‌آموزان را مسئول، متعهد، خلاق و سازنده بارآورد، به این دلیل برای پايه‌گذاری درست آموزش علوم در ايران تلاش بسیاری کرد.
وی هنگامی در سازمان کتاب‌های درسی ايران مشغول به‌کار شد که اين سازمان از يک مديريت علمی آگاه و مسئول برخوردار و نظام آموزشی ايران در حال دگرگونی و تحول بود. در نظام جديد آموزشی که از سال 1345 شروع شد، درس علوم تجربی برای نخستين‌بار از سال اول ابتدايی در دبستان‌ها تدريس و به ‌دنبال آن آموزش علوم يکی از درس‌های اساسی مقطع تحصیلی راهنمايی شد.
 
همکاری با بهزاد و خواجه نصیر طوسی

شريف زاده مسئوليت خود را آگاهانه و با علاقه‌مندی آغاز کرد و به تهيه‌ کتاب‌های علوم دوره راهنمايی پرداخت.
وی با همراهی دکتر محمد بهزاد و احمد خواجه نصير طوسی سه جلد کتاب دانش‌آموز و سه جلد کتاب راهنمای معلم را نوشت.
اين کتاب‌ها به انتقال مفاهيم اساسی و فرايند علم توجه داشتند و دانش‌آموزان با مطالعه‌ آن‌ها به کارهای علمی و فعاليت پژوهشی تشويق می‌شدند. 
این پیشکسوت آموزش فیزیک ایران که به اهميت کار معلم و تأثير روش تدريس در آموزش و پرورش دانش‌آموزان آگاه و معتقد بود، برای دانش‌افزايی معلمان به تأليف کتاب‌های درسی ويژه آنان پرداخت.
 
آثاری که کتاب سال شدند

شريف زاده چند جلد کتاب کمک درسی و آموزشی نوشت و کتاب «در قلمرو مکانيک»  و چهار جلد «راهنمای حل مسائل فيزيک» از جمله کتاب‌های کمک درسی است که ترجمه کرده است. اين کتاب‌ها که از سوی انتشارات فاطمی چاپ و منتشر شد به عنوان کتاب سال جمهوری اسلامی معرفی شدند. 
وی همچنین  در انتشارات بنياد فرهنگ ايران، در تأليف «فرهنگ اصطلاح‌های علمی» همکاری کرد. سال‌ها مشاور بخش علمی مجله دانشمند نیز بود و در مجله‌ يکان چند مقاله اساسی در موضوع فيزيک نوشت.
شريف‌زاده به مدت مدت هفت سال مشاور گزينش، ترجمه‌ و ويرايش کتاب‌های علوم انتشارات فاطمی بود و مجله علوم پايه را در آن‌جا تأسيس کرد. وی در ادامه همکاری با انتشارات فاطمی، به ترجمه و ويرايش مجموعه‌ای از کارهای آيزاک آسيموف با عنوان «نگاهی به تاريخ علم» برای نوجوانان دست زد.
 
همکاری با دانش‌نامه‌ بزرگ فارسی و فرهنگ‌نامه‌ کودکان

شريف زاده از مشاوران گروه فيزيک مرکز نشر دانشگاهی نیز بود و مقالاتی در مجله‌ فيزيک نوشت.
وی به تاريخ علم به ویژه جريان ورود علم جديد به ايران بسيار علاقه داشت و کتاب فيزيک معروف به «فيزيک نمساوی» را ويرايش و آن‌را آماده‌ چاپ کرد. اين کتاب که در دارالفنون تهران تدريس می‌شد، به همت نشر دانشگاهی منتشر شده است.
از کارهای ماندگار هوشنگ شريف‌زاده، همکاری با دانش‌نامه‌ بزرگ فارسی و فرهنگ‌نامه‌ کودکان و نوجوانان بود. در فرهنگنامه‌ کودکان و نوجوانان در تهيه‌ مدخل‌ها، نوشتن و ويرايش چند مقاله  همکاری داشت. وی در همکاری با استاد احمد بيرشک به ترجمه‌ مقالاتی با موضوع زندگینامه علمی دانشمندان پرداخت. 
هوشنگ شريف‌زاده سرانجام در سپيده‌دم پنجم آذرماه 1369، پس از 52 سال عمر پرثمر چشم از جهان فروبست.
ویترین آثار ماندگار هوشنگ شريف‌زاده
از هوشنگ شریف‌زاده 19 عنوان کتاب تألیفی و 11 اثر ترجمه شده درسی و آموزشی در حوزه‌های علوم و به ویژه آموزش فیزیک برجای مانده است. ویرایش 12 عنوان کتاب علمی نیز در کارنامه این پیشکسوت آموزش علوم و فیزیک در ایران دیده می‌شود.

از آثار تألیفی او می‌توان به «راهنمای تدريس علوم 1: دوره‌ راهنمايی تحصيلی ، مرحله‌ دوم تعليمات عمومی» ، «راهنمای تدريس علوم 2: دوره‌ راهنمايی تحصيلی ، مرحله‌ دوم تعليمات عمومی»، «راهنمای تدريس علوم 3: دوره‌ راهنمايی تحصيلی ، مرحله‌ دوم تعليمات عمومی»، «علوم 1: دوره‌ راهنمايی تحصيلی ، مرحله‌ دوم تعليمات عمومی»، «علوم 2: دوره‌ راهنمايی تحصيلی ، مرحله‌ دوم تعليمات عمومی»، «علوم 3: دوره‌ راهنمايی تحصيلی ، مرحله‌ دوم تعليمات عمومی»،  «کتاب معلم ( روش تدريس ) علوم تجربی سال اول دوره‌ راهنمايی تحصيلی»، «پانصد مسأله‌ فيزيک مطابق برنامه‌ سال پنجم دبيرستان‌ها»، «30+ 420 مسأله فيزيک برای کلاس‌های چهارم طبيعی و رياضی دبيرستان‌ها»، «حل‌المسائل فيزيک : راهنمای کنکور»، «حل‌المسائل فيزيک : مخصوص کلاس چهارم دبيرستان‌ها و داوطلبان کنکور دانشکد‌ه‌ها»، «راهنمای فيزيک برای دانش‌آموزان کلاس‌های سوم دبيرستان و داوطلبان متفرقه»،‌ «علوم 1: دوره‌ عمومی آموزش بزرگسالان»، «علوم 2: دوره‌ عمومی آموزش بزرگسالان»، «750 مسأله فيزيک و مکانيک : برای استفاده‌ دانش‌آموزان و داوطلبان متفرقه کلاس‌های ششم طبيعی و رياضی»، «فيزيک سال اول دانشسرای راهنمايی»، «فيزيک سال اول دانشسرای مقدماتی»، «فيزيک سال دوم دانشسرای مقدماتی» و «فيزيک آموزش نظری و جامع سال اول. کارشناس سازمان کتاب‌های درسی هوشنگ شريف‌زاده» اشاره کرد.
 
خبرگزاري ايبنا