ایسنا/خراسان رضوی آموزش مهارت‌های روان‌شناسی مثبت در مدرسه ممکن است یکی از راه‌های کمک به سلامت روان و شادی دانش‌آموزان باشد.
سلامت روان جوانان در دهه گذشته به‌طور قابل توجهی بدتر شده است اما مداخلات جدیدی که مفاهیم روان‌شناسی مثبت را در مدرسه آموزش می‌دهند ممکن است کمک‌کننده باشد.
جوانان آمریکایی از نظر تاریخی سطوح بالایی از ناامیدی، غم و تنهایی را گزارش می‌کنند. بر اساس جدیدترین داده‌های مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌های ایالات‌متحده، بیش از ۲۰ درصد از نوجوانان به‌طور جدی به خودکشی فکر کرده‌اند و خودکشی دومین علت مرگ‌ومیر کودکان ۱۰ تا ۱۴ ساله در این کشور است.
شاید حتی نگران‌کننده‌تر از شیوع مشکلات سلامت روان جوانان، عدم دسترسی به حمایت بهداشت روان برای بسیاری از کودکانی باشد که به آن نیاز دارند. حدود ۶۰ درصد از نوجوانان افسرده هیچ درمانی دریافت نمی‌کنند و حدود ۹۵۰ هزار کودک، بیمه درمانی که خدمات بهداشت روانی را پوشش دهد، ندارند.
یکی از راه‌حل‌ها ارائه مراقبت‌های بهداشت روان، مدارس است و این امر در حال حاضر اتفاق می‌افتد؛ مشاوران مدرسه، روان‌شناسان و مددکاران اجتماعی از این طرح حمایت می‌کنند، راهبردهای مقابله‌ای را آموزش می‌دهند و با مراقبان کار می‌کنند تا به دانش‌آموزان برای غلبه بر چالش‌های سلامت روان کمک کنند. چنین مراقبت‌های حیاتی ضروری است اما واضح است که به کمک بیشتری نیاز است.
نتایج تحقیقات نشان می‌دهد، دانش‌آموزانی که دیدگاه مثبتی نسبت به زندگی خود دارند، از نظر تحصیلی و عاطفی بهتر از دانش‌آموزان دیگر عمل می‌کنند. شاید تعجب کنید که آیا می‌توان تفکر مثبت را آموزش داد یا خیر.
دکتر کای ژوانگ شوم، روان‌شناس مدرسه و استادیار در برنامه روان‌شناسی مدرسه دانشگاه تنسی ناکسویل آمریکا که در روان‌شناسی مثبت، انگیزه، اضطراب، توجه، مدیریت زمان و بهزیستی (شادی) تخصص دارد، می‌گوید: من مداخلات روان‌شناسی مثبت‌گرا مبتنی بر مدرسه را مطالعه می‌کنم. همکاران من دریافتند، دانش‌آموزانی که با ایده‌های علمی درباره شادی آشنا شده‌اند، بیشتر از زندگی احساس رضایت دارند، احساسات مثبت بیشتری نسبت به احساسات منفی تجربه می‌کنند و مشکلات عاطفی و رفتاری کمتری دارند.
علم شادی
روان‌شناسان در اواخر دهه ۱۹۹۰ مطالعه علم شادی را آغاز کردند. قبل از آن زمان، بیشتر محققان روان‌شناسی غم و اندوه را مورد بررسی قرار می‌دادند.
روان‌شناسی به‌نام مارتین سلیگمن دانشمندی بود که مفهوم «درماندگی آموخته شده» را معرفی کرد و گفت‌وگو با دختر خردسالش که از وی پرسیده بود چرا نمی‌تواند «دست از این‌همه بدخلقی و شکایت بردارد»، به او انگیزه داد تا به مطالعه آنچه مردم را خوشحال می‌کند، بپردازد.
مطالعات اولیه ماهیت مفهومی داشتند اما دیری نگذشت که محققان شروع به شناسایی آنچه مردم را خوشحال می‌کرد و مزایای شادی و مداخلات برای بهبود شادی کردند.
دانشمندان سه عامل اصلی پیش‌بینی‌کننده شادی یعنی ژنتیک، شرایط زندگی و فعالیت‌های هدفمند و به‌طور بالقوه دیگر عوامل را با توجه به فرهنگ فرد شناسایی کردند. از سه مورد بزرگ، دو مورد اول اغلب خارج از کنترل فرد هستند اما علم نشان داده است که افراد می‌توانند راهبردهایی را برای احساس شادی بیشتر اتخاذ کنند.
دستیابی به وضعیت شکوفایی یا احساس خوب و انجام کارهای خوب، هدف مداخلات روان‌شناسی مثبت است. این مداخلات می‌تواند احساسات مثبت را برانگیزد، تعامل با زندگی را افزایش دهد، روابط مثبت را تقویت کند، مردم را به سمت هدف حرکت دهد و به افراد کمک کند تا به اهداف معنادار دست یابند.
روان‌شناسی مثبت‌نگر در مدارس
روان‌شناسی مثبت در حال حاضر در برخی از مدارس در سراسر جهان، ازجمله در ایالات‌متحده، استرالیا، دانمارک، نیوزیلند، چین و آفریقای جنوبی تدریس می‌شود. اغلب مداخلات به دانش‌آموزان در مورد ذهن آگاهی و مفاهیم روان‌شناسی مثبت مانند قدردانی، مهربانی، تفکر خوش‌بینانه، استفاده از نقاط قوت شخصیت و امید آموزش می‌دهند. ایده فقط آموزش روان‌شناسی مثبت به دانش‌آموزان به‌عنوان درسی در مدرسه نیست، بلکه کمک به آنان برای تمرین مهارت‌هایی است که نتایج تحقیقات نشان می‌دهد به شکوفایی دانش‌آموزان کمک می‌کند.
در برنامه‌های معمولی، دانش‌آموزان ابتدا مفاهیم روان‌شناسی مثبت را یاد می‌گیرند سپس با کمک بزرگسالان مورد اعتماد، استفاده از این مفاهیم را در زندگی واقعی تمرین می‌کنند. به‌عنوان مثال، دانش‌آموزان درباره اینکه قدردانی برای آنان چه معنایی دارد، بحث می‌کنند، سپس تمرین می‌کنند سه چیز را که بابت آنها سپاسگزار هستند هر شب قبل از خواب با کمک مراقبان خود یادداشت کنند. پس از یک هفته، دانش‌آموزان با بزرگسالان در مدرسه درباره چگونگی تأثیر تمرین قدردانی بر سطح شادی آنان گفت‌وگو می‌کنند.
بررسی سال ۲۰۲۰ از ۵۷ برنامه روان‌شناسی مثبت‌گرا مبتنی بر مدرسه نشان داد که بیش از نیمی از آنها به نتایج مثبتی ازجمله استرس کمتر، افسردگی کمتر، اضطراب کمتر، مسائل رفتاری کمتر، تصویر بهتر از خود، رضایت بیشتر از زندگی و عملکرد اجتماعی قوی‌تر منجر شده است.
درون زیبا
یکی از مداخلاتی که در حال حاضر توسط وزارت آموزش ایالات‌متحده مورد مطالعه قرار گرفته، مداخله ۱۰ هفته‌ای در گروه کوچک با هدف کمک به دانش‌آموزان راهنمایی است. دکتر کای ژوانگ شوم، ارائه‌دهندگان سلامت روان را در اجرای این برنامه راهنمایی می‌کند.
این برنامه مانند برنامه‌های دیگر در نوع خود، مفاهیم مثبتی ازجمله قدردانی، مهربانی، نقاط قوت شخصیت، خوش‌بینی و امید را به جوانان یاد می‌دهد. یافته‌های اولیه، ارائه شده در کنفرانس ملی انجمن روان‌شناسی مدرسه در سال ۲۰۲۳، نشان می‌دهد که این برنامه هم توسط دانش‌آموزان و هم از سوی ارائه‌دهندگان مورد استقبال قرار گرفته است.
متوجه شده‌ایم که دانش‌آموزان تمایل دارند فعالیت‌هایی را که با فرهنگ یا ارزش‌هایشان مطابقت دارد، ترجیح دهند. برای مثال، یکی از دانش‌آموزان به اشتراک گذاشت که انجام اعمال محبت‌آمیز، فعالیت برنامه محور مورد علاقه وی بود زیرا به وی کمک می‌کرد زمان بیشتری را با خانواده و حیوانات خانگی بگذراند. یکی دیگر از دانش‌آموزان گفت که توانایی به اشتراک گذاشتن راهبردها با مادرش به هر دوی آنان کمک کرد تا احساس شادی بیشتری داشته باشند. این دانش‌آموز هم مفتخر بود که توانسته به خانواده خود کمک کند.
همچنین دریافتیم که برخی از دانش‌آموزان معتقد بودند که این برنامه به آنان کمک می‌کند تا روابط مثبتی با دیگران ایجاد کنند. یکی از دانش‌آموزان اظهار کرد: «دیدن اینکه دیگران چه عکس‌العملی نشان می‌دهند وقتی که من خوب رفتار می‌کنم، مانند تعریف کردن، به‌راستی جالب است» و انجام این کار به آنان کمک می‌کند که از درون احساس خوبی داشته باشند. یکی دیگر از دانش‌آموزان موافق بود و بیان کرد که ایجاد احساس خوب در دیگران به آنان کمک می‌کند تا احساس شادی بیشتری داشته باشند.
کای ژوانگ شوم اظهار کرد: آموزش روان‌شناسی مثبت‌گرا تنها یکی از راه‌حل های بهبود سلامت روان جوانان است. کودکان مبتلا به مشکلات شدید نیاز به درمان جامع دارند که می‌تواند شامل مشاوره سلامت روان و دارو باشد.
وی افزود: با وجود اینکه بسیاری از عوامل مهم خارج از کنترل فرد هستند اما همه افراد فضایی برای رشد در شادی دارند. من و همکارانم امیدواریم آموزش روان‌شناسی مثبت‌گرا در مدارس در آینده به یک روش معمول تبدیل شود.
منابع
https://medicalxpress.com
https://theconversation.com
https://news.yahoo.com
https://www.tolerance.ca
https://www.straitstimes.comi
https://www.lifetechnology.com