آموزش تکنیک‌های مختلف خواندن و زمان استفاده از آن‌ها به دانش‌آموزان بسیار مهم است، به‌ویژه در دوره امتحانات که محدودیت زمانی مطرح است و دانش‌آموزان به مهارت‌های حافظه، یادگیری و خواندن سریع‌تر نیاز دارند.
چهار نوع اصلی تکنیک‌های خواندن عبارتند از:
نکات اصلی (Skimming)
نگاه اجمالی (Scanning)
متمرکز (Intensive)
آزاد (Extensive)
تکنیک نکات اصلی
تکنیک نکات اصلی زمانی به‌کار می‌رود که می‌خواهید نگاه سریعی به مطالب بیاندازید تا ایده‌ی اصلی را دریابید. برای به‌کاربردن این روش، نخستین و آخرین پاراگراف را بخوانید و به تمام عناوین پررنگ نگاه کنید.
این تکنیک برای دانستن موضوع متن در ابتدایی‌ترین سطح آن مناسب است.
از این تکنیک طبق معمول برای خواندن مجله یا روزنامه استفاده می‌شود و به فهرست کردن سریع و ذهنی آن دسته از مقالاتی که ممکن است به خواندن عمیق‌ترشان علاقه پیدا کنید، کمک می‌کند. برای نمونه، ممکن است از این تکنیک برای جست‌وجوی یک نام در دفترچه‌ی راهنمای تلفن استفاده کنید.
اگر این روش خاص را خوب تمرین کنید می‌توانید به شمارش سرعت ۷۰۰ واژه در دقیقه برسید. برای رسیدن به این هدف می‌توانید از دوره‌های سنتی و پیشرفته‌ی تندخوانی کمک بگیرید.
تکنیک نکات اصلی در زمان شما صرفه‌جویی می‌کند. چگونه؟ شما ایده‌های اصلی هرآن‌چه را که می‌خوانید فهمیده، اما انتظار ندارید در جریان به‌کارگیری این روش، به درک بالایی از کل متن برسید. بااین‌حال، اگر هدف‌تان دیدن پیش‌نمایی از متن برای درک بهتر آن است، این روش مناسب شماست، چون شما را برای خواندن عمیق‌تر آماده خواهد کرد.
به‌نقل از پَت وایمِن (Pat Wyman) نویسنده و کارشناس یادگیری، تکنیک نکات اصلی ایده‌ای عالی برای مرور و شکل‌گیری یک تصویر ذهنی است که به تقویت حافظه کمک می‌کند.
این روش به‌یادآوردنِ آن‌چه را که برای خواندن پیش‌رو دارید بسیار آسان‌تر می‌کند.
نخست به فهرست مطالب نگاهی بیاندازید.
عناوین فرعیِ هر فصل را مرور کنید.
نخستین پاراگراف همان بخش را سریع بخوانید.
هرچیزی را به به‌صورت پررنگ یا مورب نوشته شده بررسی کنید.
اگر خلاصه‌ی فصلی وجود دارد، زمانی خوبی برای مرور آن است.
این پنج نکته مغز شما را برای مرور موضوع فصل آماده می‌کند. پس از آن، برای یافتن ایده‌های مهم و مشخص می‌توانید از روش نگاه اجمالی (Scanning) استفاده کنید.
تکنیک نگاه اجمالی
تصور کنید مشغول بازدید از یک شهر تاریخی هستید درحالی‌که یک کتاب راهنما در دست دارید. به احتمال زیاد برای یافتن مکانی که شاید برای دیدن وسوسه‌انگیز باشد، به کتاب راهنما فقط یک نگاه اجمالی می‌کنید.
نگاه اجمالی همان‌طور که از نامش پیداست به‌معنای دنبال کردن جملات با نگاه سریع چشم برای یافتن اطلاعات ساده است. در این حالت شما به‌دنبال واژه‌ها یا عبارات خاصی هستید که اطلاعات بیشتری بدهند و پاسخی به پرسش‌های احتمالی شما باشند.
جالب است که براساس تحقیقات، خواندن از روی صفحه‌ی کامپیوتر درواقع مسیر‌های نگاه اجمالی موثر را مختل می‌کند. ازاین‌رو، خواندن از روی کتاب یا همان کاغذ برای درک سریع‌تر متون بسیار بهتر است.
چیزی که گاهی‌اوقات دانش‌آموزان اهمیت کافی به آن نمی‌دهند، تصاویر است. در بکارگیری تکنیک نگاه اجمالی باید به تصاویر، همین‌طور بخش مقدمه و نتیجه‌گیری توجه کنید.
تکنیک متمرکز
برای استفاده از این تکنیک باید اهداف روشنی در ذهن داشته باشید. به‌یاد داشته باشید این تکنیک درمقایسه با تکنیک‌های نکات اصلی و نگاه اجمالی بسیار زمان‌برتر است.
اگر نیاز دارید گاه‌شماری رویداد‌ها را در یک متن طولانی فهرست کنید، باید از تکنیک متمرکز استفاده کنید.
این نوع خواندن برای زبان‌آموزان بسیار مفید است، چراکه در درک واژگان و دریافت معنای آن‌ها در متن به آن‌ها کمک می‌کند. افزون‌براین، به حفظ اطلاعات برای مدت طولانی کمک کرده و دانش به‌دست‌آمده از خواندنِ متمرکز در حافظه‌ی بلندمدت شما باقی می‌ماند.
این یک دلیل نتیجه‌بخش نبودنِ مطالعه‌ی حجم زیاد اطلاعات، درست در شب قبل از امتحان است. دانش‌آموزان به این کار تمایل دارند و هیچ نوع فرایند مطالعه‌ای را به‌طور موثر به‌کار نمی‌برند و به‌ویژه به تکنیک متمرکز اعتنا نمی‌کنند. شاید پاسخ‌های امتحان را به‌خاطر بیاورند، اما خیلی زود همه‌چیز را از یاد می‌برند.
تکنیک مطالعه آزاد
مطالعه آزاد به‌نوعی تفریح است. ازآنجاکه عامل لذت در آن وجود دارد، بعید است دانش‌آموزان از این تکنیک برای خواندن متنی استفاده کنند که علاقه‌ای به آن ندارند. این تکنیک نیازمند رمزگشایی و تحلیل روان متن و محتوای پیش‌روست. اگر متن دشوار باشد و شما هر چند دقیقه یک‌بار مکث می‌کنید تا بفهمید چه گفته شده یا در جستجوی معنای واژگان جدید هستید، تمرکزتان را از دست می‌دهید و افکارتان منحرف می‌شود.
نکته: از تکنیک‌های نکات اصلی و نگاه اجمالی برای تقویت کلی مهارت خواندن به‌ویژه برای امتحانات استفاده کنید.
آیا توانایی یادگیری و تحلیل اطلاعات هم ژنتیکی است؟
عجیب نیست اگر هوش بچه‌ها را همسان هوش والدینشان بدانند. در بیشترموارد، فرزندان والدین شاغل از هوش بالاتری برخوردارند.
بااین‌حال، پیش از همه اشاره به این نکته مهم است که هوش آکادمیک تنها یک نوع از هوش است و حتی یک استاد دانشگاه با نمره‌ی هوش آکادمیک بالا ممکن است بی‌دست‌وپاترین آدمی باشد که درعمل ازپس حل مشکلات ساده و روزمره‌ی زندگی برنیاید.
مفهوم هوش بسیار پیچیده و متنوع است و محدود کردن آن به یک واژه‌ی منفرد به‌معنای خط کشیدن روی انبوهی از معانیست که هوش آن‌ها را دربرمی‌گیرد.
دانشمندان میان ژن‌های ما و توانایی یادگیری و هوش‌مان هیچ رابطه‌ی قابل‌قبولی نیافته‌اند.
هیچ آزمون DNA ژنتیکی وجود ندارد که بتواند هوش را پیش‌بینی کند، زیرا هوش معلول محیط است. به همین دلیل، والدین شاغل به‌نظر فرزندان باهوش‌تری دارند، زیرا مستقیم یا غیرمستقیم آن‌ها را به سمت و سوی هوشمندی سوق می‌دهند.
احتمالا، این نیز بدیهی است که والدینی که به فرزندانشان بی‌توجهی می‌کنند و آن‌ها را در انجام تعهدات درسی تشویق نمی‌کنند، عمکلرد تحصیلی فرزندانشان خوب نیست، درنتیجه این کودکان به‌ظاهر از هوش کمتری برخوردارند.