سه فرد مبتلا به اختلال بینایی عمیق که پیوند سلول‌های بنیادی بر روی آنها انجام گرفت، بهبود چشمگیری در بینایی خود شاهد بودند. این بهبودی بیش از یک سال ادامه داشت و پیشرفت قابل توجهی در زمینه بازیابی بینایی افراد نابینا بود.
به گزارش ایسنا، علاوه بر این سه نفر، یک فرد چهارم نیز که بینایی بسیار ضعیفی داشت، بهبودی را مشاهده کرد، اگرچه بهبود بینایی او زمان زیادی دوام نیاورد.
به نقل از آی‌ای، این چهار نفر اولین پیوند سلول‌های بنیادی برنامه‌ریزی‌شده مجدد برای بهبود قرنیه آسیب دیده که سطح بیرونی شفاف چشم است را تجربه کردند.
بازیابی بینایی
به گفته کاپیل بهارتی(Kapil Bharti)، محقق سلول‌های بنیادی در موسسه ملی چشم ایالات متحده، این یافته‌ها که در لنست منتشر شده، خیره کننده بوده است. این یک پیشرفت هیجان انگیز است.
جین لورینگ(Jeanne Loring)، محقق سلول‌های بنیادی می‌گوید: به دست آوردن نتایج، مستلزم درمان بیماران بیشتر است.
حلقه لیمبال، به حلقه تیره اطراف عنبیه گفته می‌شود که مخزنی از سلول‌های بنیادی را در خود جای داده که بیرونی‌ترین لایه قرنیه را سالم نگه می‌دارند.
وقتی این منبع حیاتیِ جوان‌سازی کاهش می‌یابد، اختلالی تحت عنوان کمبود سلول‌های بنیادی لیمبال(LSCD) رخ می‌دهد. یک بافت زخم روی قرنیه تشکیل می‌شود که در نهایت منجر به کوری می‌شود. این عارضه می‌تواند در اثر آسیب چشمی و همچنین بیماری‌های خود ایمنی و ارثی ایجاد شود.
درمان‌ها برای کمبود سلول‌های بنیادی لیمبال محدود است. برای درمان معمولا به پیوند سلول‌های قرنیه تولید شده از سلول‌های بنیادی استخراج شده از چشم سالم فرد نیاز است که یک فرآیند تهاجمی با نتایج قابل بحث است.
هنگامی که هر دو چشم مبتلا به این بیماری می‌شوند، پیوند قرنیه از اهداکنندگان فوت شده یک گزینه است. با این حال، سیستم ایمنی گیرنده ممکن است آنها را رد کند.
کوهجی نیشیدا(Kohji Nishida)، چشم پزشک دانشگاه اوزاکا در ژاپن و همکارانش پیوند قرنیه را با استفاده از یک منبع جایگزین سلولی انجام دادند و آن سلول‌های بنیادی پرتوان القایی(iPS) بود.
آنها سلول‌های خونی را از یک اهداکننده سالم گرفتند و مجددا به شکل حالت جنینی برنامه‌ریزی کردند، سپس آنها را به ورقه‌ای نازک و شفاف از سلول‌های پوششی قرنیه به شکل سنگفرش تبدیل کردند.
درمان با سلول‌های بنیادی
بین ماه‌های ژوئن سال ۲۰۱۹ و نوامبر سال ۲۰۲۰، محققان، دو زن و دو مرد بین ۳۹ تا ۷۲ سال با این عارضه در هر دو چشم را مورد درمان قرار دادند.
به عنوان بخشی از جراحی، آنها لایه‌ای از بافت زخم را در فقط یکی از قرنیه‌های آسیب‌دیده برداشتند و سپس ورقه‌های پوششی مشتق شده از یک اهداکننده را به آن ناحیه بخیه زدند و یک لنز تماسی نرم محافظ بر روی آن قرار دادند.
دو سال پس از دریافت پیوند، هیچ یک از گیرندگان عوارض جانبی شدیدی را تجربه نکردند. پیوندها تومور ایجاد نکردند که به نوعی خطر شناخته شده رشد سلول‌های بنیادی پرتوان القایی است و نشانه‌های واضحی از حمله سیستم ایمنی گیرنده‌ها دیده نشد. حتی در دو بیماری که داروهای سرکوب‌کننده سیستم ایمنی دریافت نکرده بودند.
پس از پیوند، هر چهار گیرنده بهبودی فوری در بینایی خود و کاهش اثرات کمبود سلول‌های بنیادی لیمبال را نشان دادند.
این بهبودها تنها در یک گیرنده ماندگار شد. او طی یک دوره پیگیری یک ساله تغییرات جزئی نشان داد.
بهارتی می‌گوید که مشخص نیست دقیقا چه چیزی باعث بهبود بینایی شده است. این امکان وجود دارد که خود سلول‌های پیوندی در قرنیه فرد گیرنده، افزایش یافته باشد.
با این حال، بهبود بینایی می‌تواند به دلیل برداشتن بافت زخم قبل از پیوند باشد یا پیوند باعث تحریک سلول‌های گیرنده برای مهاجرت از سایر مناطق چشم و جوان‌سازی قرنیه شده باشد.
نیشیدا می‌گوید که قصد دارند در ماه مارس آزمایش‌های بالینی را برای ارزیابی اثربخشی درمان انجام دهند. بهارتی می‌گوید، چندین آزمایش دیگر در سطح جهانی برای درمان بیماری‌های چشمی در حال انجام است. این موفقیت نشان می‌دهد که ما در مسیر درستی هستیم.
منبع: ایسنا