کودکان دیرآموز (ویژه والدین)

کودکان دیرآموز را بهتر بشناسیم
همه ما وقتی به خاطرات دوران مدرسه خود رجوع می‌کنیم، همکلاسی‌هایی را به یاد می‌آوریم که در یادگیری و آموزش، پیشرفت قابل توجهی از خود نشان نمی‌دادند. دانش‌آموزانی که گاه بر اثر بی‌اطلاعی و ناآگاهی والدین و حتی اولیا مدرسه مورد بی‌مهری‌های زیادی قرار می‌گرفتند. این دانش‌آموزان حتی در بین سایر همکلاسی‌ها کمتر محبوب و مورد توجه بودند، کودکان دیگر آن‌ها را به بازی راه نمی‌دادند یا حتی آن‌ها را مسخره و ناراحت می‌کردند و باعث ایجاد تنفر و عقده حقارت در این گروه کودکان می‌شدند. اهمیت و نقش دوران تحصیل و حضور کودکان در مدرسه بر پرورش شخصیت کودک، اعتماد به نفس و دیدگاه وی نسبت به خود بر هیچ کس پوشیده نیست، عدم آگاهی و شناخت اولیا از ویژگی‌ها و نیازهای این کودکان می‌تواند آثار زیان‌بار و جبران ناپذیری بر آینده آن‌ها ایجاد کند. به طور كلي براي برنامه‌ريزي و آموزش اين كودكان در درجه اول بايد آن‌ها را بطور كامل بشناسيم و براي شناخت كامل اين كودكان بايد ارزيابي همه جانبه‌اي از آن‌ها به عمل آوريم تا بتوانيم نيازهاي همه جانبه آن‌ها را پاسخگو باشيم. (سه مولفه برنامه‌ريزي، اجرا و ارزيابي باهم در تعاملند). بايد باور داشته باشيم كه هر كودك قابليت پيشرفت دارد و در محيط مطلوب غني و مساعد بهتر و سريعتر پيشرفت مي‌كند و بالاخره اين كه راز موفقيت برنامه‌هاي تدوين شده براي اين كودكان مشاركت و آموزش والدين است. بنابراين آموزش اين كودكان بايد همگام با آموزش و برنامه‌ريزي براي والدين آن‌ها باشد. اساسا كودكان ديرآموز براي رسيدن به پيشرفت و موفقيت نياز به بكارگيري روش‌هاي متناوب (جايگزين) و حمايتهاي اضافي دارند.
کودک دیرآموز به کودکانی اطلاق می‌شود که توانایی یادگیری مهارت‌های تحصیلی و علمی را دارا هستند، اما در مقایسه با دیگر همسالانشان برای یادگیری مفاهیم جدید به زمان بیشتر، تکرار بیشتر و همچنین صبر بیشتری از سمت معلمان خود نیازمند هستند. این کودکان 5 تا 10% کودکان دبستانی را تشکیل می‌دهند و بهره هوشی در حدود 71 تا 84 را دارند. در این کودکان، مهارت‌های استدلال کردن معمولا به کندی صورت می‌گیرد، و این موضوع باعث دشواری یادگیری و درک مفاهیم جدید می‌شود. تمرکز کافی و رغبت به کارهای فکری و ابتکاری ندارند، قادر به طرح نقشه، برنامه‌ریزی برای خود و دیگران نیستند ولی ممکن است با تمرین و ممارست در کارهای عملی و حرفه‌ای موفق شوند و بتوانند سازگاری شغلی و اجتماعی داشته باشند. این کودکان احتیاجی به مدارس اختصاصی ندارند و می‌توانند با افراد عادی و در مدارس عادی تحصیل کنند، اگرچه پیشرفت آن‌ها به کندی انجام می‌گیرد، هیچ شواهدی مبنی بر وجود مشکلات پزشکی در آن‌ها وجود ندارد.
*برخي از مشخصات دیگر اين نوع دانش‌آموزان عبارتند از:
1-در درك مفاهيم و يادگيري مطالب، كندتر از متوسط كلاس هستند.
2-از درك مفاهيم انتزاعي يا مجرد عاجزند.
3- در تشخيص روابط پيچيده ضعيف و كندند.
4- براي يادگيري مطالب درسي به تمرين‌هاي بيشترين نياز دارند.
5- خزانه لغات محدودتري نسبت به همسالان خود دارند و از دستور زبان ساده‌اي كه ويژه‌ي كودكان كوچكتر است، استفاده مي‌كنند.
6- در انجام تكاليف درسي معمولاً 2 تا 3 سال از همسالان خود عقب‌ترند.
7- در خواندن و فهميدن كتاب‌هاي درسي معمولا مشكل دارند.
8- دامنه معلومات عمومي آن‌ها نسبت به همسالان خود، محدودتر است.
نكته مهمي را كه بايد به خاطر داشت اين است كه هر كودك ديرآموز داراي همه اين خصوصيات نمي‌باشد و گاه احتمال دارد كه كودك فقط تعداد معدودي از آن‌ها را دارا باشد.
مطالعات نشان می‌دهد که کودکان دیرآموز در بعضی از زمینه‌های یادگیری حتی از کودکان عادی نیز جلوترند. اگر این ادعا درست باشد، احتمالا این کودکان استعدادهایی دارند که ناشناخته مانده است.
این کودکان اگر آموزگاران ماهر داشته و از حمایت آنان برخوردار شوند و دوستان باارزش و قابل اعتمادی به سایر همکلاسان معرفی شوند و به عبارت دیگر از طرف آموزگاران و شاگردان مدرسه و کلاس پذیرفته شوند، عملکرد خوبی از خود نشان خواهند داد. هر چه اين كودكان در فرايندهاي آموزشي كلاس درس بيشتر درگير شوند، بيشتر سود مي‌برند و بنابراين بايد بيشتر آن‌ها را در كلاس درس به فعاليت واداشت.
راهبردهاي عملي براي آموزش دانش‌آموزان ديرآموز:
- در برنامه‌هاي درسي براي اين دانش‌آموزان تقويت و تربيت حواس بايد بعنوان يكی از اركان مهم برنامه در نظر گرفته شود و هرگونه آموزش به كودك بايد با استفاده از حواس او آغاز شود (مرحله عيني ) بنابراين معلم بايد با استفاده از بازي‌هاي آموزشي گوناگون به تقويت و تربيت حواس مختلف مانند حس بينايي ،حس شنوايي ،حس لامسه و … بپردازد. به طور مثال در مورد حس بينايي با بكارگيري روش‌هاي متنوع، منظم و دقيق بايد به تقويت درك بصري، تداعي بصري، تكميل بصري و حافظه بصري و در مورد حس شنوايي به تقويت درك شنيداري، تميیز شنيداري، تداعي شنيداري، حافظه شنيداري و … پرداخته شود.
- فراهم كردن فعاليت‌هاي عيني و معني‌دار و ايجاد زمينه براي مشاركت گروهي
- كاهش حواس پرتي‌ها و فراهم كردن محيطي با نشاط و راحت در جهت تسهيل فرايند يادگيري
- تمرين و تكرار مستمر و استفاده دقيق از برنامه‌هاي تقويت (بايد دقت شود كه برنامه‌هاي آموزشي به گونه‌اي كاربردي باشد كه به طور طبيعي در زندگي روزمره كودكان تكرار و تقويت شود.)
- استفاده از تكنيك‌هاي مختلف در آموزش (بازي‌هاي آموزشي شيوه‌هاي گوناگون فعال كردن دانش‌آموزان و...)
- استفاده از موادي كه همه دانش‌آموزان را به تلاش و تفكر وا دارد و هم اجازه موفقيت را به آن‌ها بدهد. (تكاليف درسي نه خيلي سخت باشند و نه خيلي راحت)

- دانش‌آموز را تشويق كنيد تا با شما حرف بزند و با او ارتباط برقرار كنيد، مثلا در حين انجام تكليف از او بخواهيد كه مشغول چه كاري است.
- زماني را كه دانش‌آموز بايد به فعاليت‌هاي درسي و انجام تكاليف بپردازد، كاهش دهيد و در عوض دوره‌هاي انجام فعاليت را افزايش دهيد.
- تقويت اعتماد به نفس در دانش‌آموزان به شيوه‌هاي گوناگون مانند: عدم تاكيد مستمر بر ضعف‌هاي كودك، افزايش تجارب موفقيت‌آميز، تقويت رفتارهاي مطلوب در كودك و …

منابع
بهروز میلانی فر(1386)، روانشناسی کودکان و نوجوانان استثنایی، تهران: نشر قومس
اریک جی.ماش، دیوید ا.ولف، مترجم: حسین مرادی(1391)، روانشناسی مرضی کودک(جلد دوم)، تهران: انتشارات آوای نور
علیرضا حدادی، سالار فرامرزی(1388)، وضعيت تحصيلي و رفتاري دانش‌آموزان كم توان ذهني مرزي در مدارس عادي، تهران: فصلنامه روانشناسی کاربردی
احمد به پژوه، منصور سلیمانی،غلامعلی افروز، مسعود غلامعلی لواسانی(1388)، تأثیر آموزش مهارت‌های اجتماعی بر سازگاری اجتماعی و عملکرد تحصیلی دانش‌آموزان دیرآموز، فصلنامه نوآوری‌های آموزشی
عباسعلي حسين خانزاده، دانش‌آموزان دير آموز: ويژگي‌ها و راهبردها،

والدین کودکان دیرآموز

اخبار آزمون

بیشتر...

پرونده آزمون ها

بیشتر...

جستجو