برنامه‌ریزی برای یادگیری

برای رسیدن به یادگیری مطلوب و موفقیت تحصیلی می‌بایست برکلیه‌ی مراحل وشرایط مؤثر برمطالعه مدیریت کرد. فرایند مطالعه و یادگیری مطلوب با عوامل مختلفی نظیر (اهداف، توانایی‌ها و استعدادهای یادگیرنده، محتوا، فضا و شیوه‌ی مطالعه، بازه زمانی مدنظر، ویژگی‌های روانشناختی و...) در ارتباط است، که هر یک از آن‌ها به نوبه خود در جریان و چگونگی تحقق یادگیری نقش مؤثری دارند. اگر مطالعه‌ای را که منجر به یادگیری می‌شود به صورت یک نظام کلی در نظربگیریم در این صورت هریک از عوامل گفته شده، اجزاء آن کل محسوب می‌شوند که به طور طبیعی و براساس قوانین وشرایط از پیش تعیین شده مشخص گردیده و با یکدیگر در ارتباط خواهند بود. به گونه‌ای که ترکیب اجزاء با یکدیگر، یادگیری فراگیران را در راه رسیدن به موفقیت جهت می‌دهد.داشتن یک برنامه‌ی مطالعاتی منظم و مدون مهمترین عامل در هماهنگ کردن و سازماندهی این عوامل است. با آغاز سال تحصیلی داشتن یک برنامه‌ی مطالعاتی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار می‌شود. برنامه‌ای که اجرای آن منوط به چند روز اول نباشد و بتوان به وسیله‌ی آن به مطالعات و یادگیری نظم بخشید، از اتلاف وقت و انرژی جلوگیری کرد و به اهداف مدنظرکه همان موفقیت تحصیلی است رسید. نکته‌ی مهم در اینجا قبل از طرح هر برنامه‌ای، بررسی عادات مطالعه و ترک عادات نامطلوب تحصیلی است که خود می‌تواند مانع از پیشرفت شود، و می‌بایست به تدریج و گام به گام ترک شوند. باید نسبت به توانای‌ها و امکاناتی که در اختیار است شناخت پیدا کرد و برنامه‌ای براساس ویژگی‌های فردی نوشت که درآن قدرت انعطاف‌پذیری زیاد و برطبق اهداف مد نظر باشد. شرط اجرایی بودن برنامه واقع‌بینانه بودن آن است.
در نوشتن یک برنامه‌ی مطالعاتی:
قدم اول: تعیین اهداف
اولین قدم در نوشتن یک برنامه انتخاب هدف کلی است که براساس آن می‌توان برنامه‌ی موفقیت را طرح‌ریزی کرد. ( کسب معدل بالا، قبولی در تیزهوشان، موفقیت در آزمون ورودی دانشگاه‌ها در رشته‌ی مورد علاقه و....)
سپس نوبت به انتخاب اهداف جزیی‌ست که می‌بایست قدم به قدم آن‌ها را اجرا کرد تا به آخر راه موفقیت رسید. هر هدف جزیی وظایف ویژه مختص فرایند یادگیری را بیان می‌کند.
قدم دوم: اولویت‌بندی
برنامه‌ی خود را براساس برنامه‌ی هفتگی مدرسه تنظیم کنید. دروس مورد مطالعه و کلیه‌ی امکانات لازم را تعیین و از مهم‌ترین تا کم اهمیت ‌ترین در برنامه‌ی مطالعاتی خود بنویسید.
مطالعه‌ی دروس همان روز مدرسه، تکالیف فردا، انجام تمرینات، تست‌زدن، مرور و... را دربرنامه مشخص کنید. اولویت‌بندی مطالعه‌ی دروس برای هر دانش‌آموز متفاوت است.
نباید کل روزرا به خواندن یک درس اختصاص دهید، بلکه می‌توانید بین 2تا 3 درس را در روز برای مطالعه درنظربگیرید. از مطالعه‌ی دروس سنگین پشت سرهم خودداری کنید. (قراردادن دروس عمومی کنار دروس اختصاصی) به طور مثال 2 درس اختصاصی،1درس عمومی.
دربرنامه، زمانی را به مروردرس‌ها و تست‌زدن اختصاص دهید. البته بعد از مطالعه‌ی کافی و تسلط برمطالب می‌بایست شروع به تست‌زدن کنید. آخرهفته می‌تواند زمان مناسبی برای جبران عقب افتادگی‌های درسی باشد.
قدم سوم:فعالیت‌های فوق برنامه
برنامه‌ریزی به معنای پیوسته و مداوم درس خواندن و ترک فعالیت‌های دیگر نیست. می‌بایست کلاس‌های فوق‌برنامه وفعالیت‌های مورد علاقه خود را در برنامه قراردهید. تخلیه‌ی هیجانی از طریق بازی، گردش،ورزش،...در کاهش استرس و داشتن آرامش برای یادگیری مؤثراست.
می‌توانید زمانی هم برای استفاده از کامپیوتر در نظربگیرید ولی به شرط انجام تکالیف وعقب نماندن از برنامه‌ی درسی.
قدم چهارم: مدیریت زمان
اگر برای هرفعالیت یک بازهی زمانی مشخصی در نظرگرفته شود، می‌توان به انجام کلیه‌ی کارها در طول روز رسید و از اتلاف وقت جلوگیری کرد. زمان مورد نیاز برای مطالعه بر اساس مقاطع تحصیلی و توانایی هر فرد متفاوت می‌باشد. اگر مجموع ساعات مطالعه‌ی خود را در هر روز بدست آورید، می‌توانید میانگین ساعات مطالعه‌ی روزانه خود را حساب کنید. اگر درروزهای اول ساعت‌های طولانی به مطالعه بپردازید به مرورخسته می‌شوید، باید از زمان کم به زمان زیاد شروع به مطالعه کنید و این زمان را به تدریج افزایش دهید.
با توجه به تفاوت در مقاطع تحصیلی از 45 دقیقه تا 2 ساعت زمان می‌توان به مطالعه‌ی یک درس اختصاص داد. به طورمثال: (درراهنمایی 45 دقیقه تا 1 ساعت برای هردرس).
قدم پنجم: استراحت در فواصل مطالعه
اگر ساعات اولیه مطالعه‌ی خود را با ساعات آخر مطالعه مقایسه کنید متوجه خواهید شد که آن دقت لازم را نخواهید داشت و خسته می‌شوید.
مهم‌ترین عامل در برنامه‌ی مطالعاتی مشخص کردن زمان‌هایی برای استراحت مابین مطالعه دروس است. ساعت‌ها مطالعه مداوم میزان یادگیری را پایین می‌آورد. در آغاز مطالعه میزان توجه و تمرکز بالاست وبه تدریج کم می‌شود و این درسنین مختلف متفاوت است. اگرمابین هرنیم تا 1 ساعت مطالعه 15 تا 20 دقیقه استراحت کوتاهی قرار دهید، می‌توانید توجه وتمرکز خود را تا پایان روز در حد بالایی نگه دارید. البته مبحث درسی را نباید نیمه رها کرد. فراموش نشود، 6 تا 8 ساعت خواب در شبانه روز لازم است.
دربازه‌ی زمانی استراحت مابین مطالعه‌ی دروس:
- از یک تغذیه‌ی مناسب استفاده کنید..( میوه،آب میوه،...)
- محیط مطالعه‌ی خود را ترک کنید.
- فعالیت‌های ذهنی ( بازی‌های کامپیوتری، تماشای فیلم،... ) انجام ندهید.
قدم ششم: ارزیابی از برنامه
با داشتن یک برنامه‌ی منظم می‌توانید تغییرات وپیشرفت‌های درسی خود را بررسی کنید وبه نقاط ضعف وقوت خود پی ببرید.
در آخرهرهفته به ارزیابی از برنامه‌ی خود بپردازید تا موانعی را که منجر به عدم اجرا برنامه شده است، شناسایی و در جهت رفع آن اقدام کنید. با محاسبه ساعات مطالعه در آخر هر هفته و مقایسه هفته‌ها با یکدیگر می‌توانید از روند مطالعه‌ی خود آگاهی پیدا کنید، و این زمان را به تدریج افزایش دهید، به گونه‌ای که هر روز از روز قبل بهتر و هر هفته از هفته قبل پربارتر باشد. برای این کار بهتر است برنامه‌ی خود را ثبت کنید، تا بهتر بتوانید بر روند مطالعه کنترل داشته باشید.
قدم هفتم: مکان مطالعه
انتخاب مکان مطالعه در یادگیری مؤثراست ومی‌بایست:
- مکان مشخصی برای مطالعه در نظر بگیرید و مکان‌هایی که منجر به حواس پرتی می‌شود، را ترک کنید.
- میز مطالعه خود را شلوغ نکنید، فقط وسایل و کتاب‌های مورد نیاز برای مطالعه را نزدیک خود قراردهید.
- نور و هوای اتاق مطالعه‌ی خود را تنظیم کنید.
- صندلی مناسب انتخاب کنید. در حالت دراز کشیده مطالعه کردن، میزان تمرکز را کاهش می‌دهد.
- درهنگام مطالعه نباید خوراکی مصرف کنید.
قدم هشتم: تغذیه مناسب
تغذیه مناسب ازعوامل مؤثر در تقویت حافظه می‌باشد.
- پیروی از الگوی غذایی غیرطبیعی و داشتن رژیم‌های نامناسب می‌تواند منجربه ضعف، خستگی، افسردگی، نداشتن تمرکز، کاهش قدرت یادگیری و... شود.
- سنگین شدن معده و خوردن غذاهای چرب فعالیت ذهنی شما را کاهش می‌دهد.
- کسانی که تصور می‌کنند با خوردن قهوه می‌توانند ساعات زیادی را به مطالعه بپردازند، این را باید بدانند که اگرچه کافئین موجود درقهوه به فرد انرژی می‌دهد ولی کوتاه مدت است و به زودی اثر آن از بین می‌رود.
- مصرف مواد پرکالری مثل خوردن کیک، شیرینی، شکلات برای صبحانه از میزان تمرکز شما می‌کاهد.
- خوردن یک لیوان آب هویج، موز، کنجد، بادام، گردو برای تقویت حافظه توصیه می‌شود.
قدم نهم: روش مطالعه
برای یادگیری مطلوب می‌بایست روش‌های مطالعه مؤثر را فراگرفت. باید به جای حفظ طوطی‌وار مطالب مفهومی آن‌ها را خواند. روش‌های صحیح خلاصه برداری، نکته کلیدی، تصویرسازی ذهنی، یادداشت برداری ،.... را بیاموزید و هنگام مطالعه فعال باشید.
قدم دهم:کاهش استرس
نداشتن استرس - اضطراب واعتماد به توانایی‌ها عامل مهم درموفقیت است. به جای اینکه همیشه به این مطلب فکرکنید که زمان کم دارید، مطالب زیاد است، وجمله نمی‌توانم را تکرار کنید بهتراست با یک برنامه‌ریزی درست پیش روید و نگذارید استرس یاد نگرفتن بر شما غالب شود.
درنتیجه با یک برنامه‌ریزی صحیح می‌توان بر یادگیری خود مدیریت کرد. زیاد مطالعه کردن مهم نیست، مفید درس خواندن هر چند کم مهم است. نگرش مثبت نسبت به توانایی‌ها و استعدادها در یادگیری مؤثراست. پس باید به خود اعتماد داشت.

تهیه و تنظیم : بهارک طالب لو

برنامه ریزی یادگیری

اخبار آزمون

بیشتر...

پرونده آزمون ها

بیشتر...

جستجو