[ARTICLELINKWITHOUTTITLE]
يکي از مهمترين مهارت‌هايي که در ميزان يادگيري دانش‌آموزان تأثير بسيار زيادي دارد مهارت خوب شنيدن است. مهارت خوب شنيدن مثل بقيه مهارت‌ها اکتسابي است يعني با تمرين و تکرار ميزان توانائي شخصي در شنيدن بيشتر مي‌شود.بيش از 60 درصد از يادگيري در سيستم آموزشي کشورمان از طريق شنيدن است از اين‌رو تقويت اين مهارت خصوصا تا سن 15 سالگي اهميت بسيار زيادي دارد زيرا حساس کردن سيستم شنوايي کودک تا سن 15 سالگي بسيار ساده و موفقيت‌آميزتر از بعد از آن است و پس از آن ميزان رشد اين مهارت به شدت کم مي‌شود از اين‌رو تقويت مهارت خوب شنيدن تا سن 15 سالگي اهميت بيشتري پيدا مي‌کند.تمرين‌هاي متعددي براي تقويت اين مهارت موجود در اولين تمرين که تقريبا جامع‌ترين تمرين است متني براي مخاطب خوانده مي‌شود که اين متن ويژگي‌هاي خاصي دارد پس از آن سؤالاتي از دي پرسيده مي‌شود . در بازه‌هاي زماني يعني مثلا هر 3 روز يک بار اين تمرين با متني ديگر تکرار مي‌شود عملا به صورت ناخودآگاه از طريق سؤالاتي که بعد از متن پرسيده مي‌شود، ميزان حساسيت کودک بالا مي‌رود علاوه بر بالا بردن اين حساسيت اهداف ديگري نيز دنبال مي‌شود که در ادامه شرح مي‌دهيم.1 - حساس کردن کودک به آواهاحساسيت به آواها و صداها يکي از مهمترين بخش‌هاي مهارت خوب شنيدن است افراد به صورت ناخودآگاه هنگام صحبت با استرس که روي برخي کلمات ايجاد مي‌کنند و يا با بلند و کوتاه کردن صدايشان ميزان اهميت بخش‌هايي از صحبتش را در مقايسه با بخش‌هاي ديگر مشخص مي‌کند در متني که براي تمرين خوب شنيدن استفاده مي‌شود صداها و آواهاي متعددي وجود دارد که در پرسش‌هاي پاياني به صورت غيرمستقيم از آن صداها هم سؤالاتي پرسيده مي‌شود علاوه بر تمرين حساس کردن کودک به آواها وي هنگام صحبت کردن به صورت ناخودآگاه از اين آواها بهره مي‌برد اغلب سخنرانان موفق از اين آواها استفاده زيادي مي‌کنند. حتي اگر به صحبت کردن اطرافيان نزديک دقت کنيد متوجه مي‌شويد اغلب افراد کم و بيش به صورت ناخودآگاه از اين بالا و پائين بردن صداها و آواها استفاده مي‌کنند در حالي که به هيچکس آنرا به آنها آموزش نداده است. 2 - شناخت شخصيت‌هاي مهم متندر اغلب متن‌ها به صورت صريح از افراد و کاراکترهائي نام برده مي‌شود اين افراد شخصيت‌هاي داستان يا فيلم هستند شناخت اين شخصيت‌ها و تا حدي درک شخصيتي کارکتر اهميت زيادي دارد در دوران ابتدايي و راهنمايي صرفا از شخص خواسته مي‌شود که کاراکترها و شخصيت‌هاي داستان را به صورت متمايز نام ببرد.3 - استدلال بر اساس اطلاعاتي که در بخش‌هاي مختلف متن وجود دارد.يکي از مهمترين مهارت‌هاي خوب شنيدن آن است که بر اساس اطلاعات و واژه‌هايي که در محل‌هاي مختلف متن وجود داشته بتوان يک اطلاعات جديد بدست آورد به اين مهارت استدلال مستقيم مي‌گويند يعني بعد از خوانده شدن متن سؤالي از شخص پرسيده مي‌شود که شايد در متن به صورت صريح به آن سؤال جواب داده شده است اما از بقيه اطلاعاتي که در متن هست مي‌توان به آن سؤال جواب دارد.استدلال‌هاي شخصي بر اساس برداشت آزاد از متندر متن‌هايي که براي تمرين خوب شنيدن تهيه مي‌شوند سعي مي‌کنند برخي سؤالات را بي‌جواب بگذارند و پس از خوانده شدن متن جواب آن سؤالات را از شخص مي‌خواهند افراد جواب‌هاي متفاوتي به اين سؤالات مي‌دهند زيرا هر کس بر اساس برداشتي که از متن مي‌کند به اين سؤالات جواب مي‌دهد . اغلب از جواب‌ها مي‌توان اطلاعات بسيار مفيدي استخراج کرد زيرا در اين حالات شخص فرافکني مي‌کند و خود را به جاي نفر اول داستان مي‌گذارد و جوابي که مي‌دهد انگار در جواب اين سؤال است که اگر تو به جاي نفر اول داستان بودي به اين سؤال چه جوابي مي‌دادي؟در لوح فشرده همراه اين کتاب متني به نام ترزا خوانده شده است اين متن براي تمرين خوب شنيدن است ابتدا متن خوانده شده را براي شخص پخش کنيد و از او بخواهيد خوب گوش کند و پس از آن سؤالات زير را از وي بپرسيد متن‌هاي زيادي براي تقويت مهارت خوب شنيدن وجود دارد فقط بايد خواندن اين متن‌ها را خوب ياد بگيريد از اين‌رو براي شروع چند بار متن صوتي همراه را و يا متن‌هاي صوتي آماده را گوش کنيد تا درست خواندن آنها را ياد بگيريد.سؤالات داستان ترزااين داستان در چه وقتي از شبانه روز اتفاق افتاد؟چند شخصيت در داستان وجود داشت که صريحا از آنها نام برده شده بود؟عمده افرادي که به گروه پيوستند از کجا مي‌آمدند؟در بهترين حالت چند نفر جمع شده بودند و فرياد مي‌زدند؟جمعيت باهم قرار گذاشتند که ترزا را چگونه صدا کنند؟شخص چرا ترزا را صدا مي‌کرد.جوابهاجواب سؤال اول شب است چون در ابتداي داستان گفته شد سايه‌ام زير پاهايم مخفي شده بود اين سؤال مهارت استدلال بر اساس اطلاعات موجود را تقويت مي‌کند.تعداد شخصيت‌هايي که صريحا از آنها نام برده شد 4 نفر بود. 1 - شخص با صداي نوک زباني 2- مرد کک مکي 3- ترزا 4 - راوي داستان. برخي اشخاص مثل فردي که گفت "بيائيد يک بار ديگر ترزا را صدا بزنيم و سپس به خانه‌هايمان برويم " جزء کاراکترهاي اصلي محسوب نمي‌شوند. کاراکتري اصلي است که يک ويژگي منحصر به فرد و جدا کننده نسبت به ديگران داشته باشد.عمده افرادي که به اين گروه ملحق شدند از کافه يا تئاتر مي‌آمدند اين کلمه در داستان بود و مهارت استدلال از طريق کلمات موجود را دنبال مي‌کند.در بهترين حالت بيست و چند نفر جمع شده بودند اين کلمه نيز در متن وجود داشت و مهارت سؤال قبل را دنبال مي‌کند. جمعيت باهم قرار گذاشتند (ت) را آهسته و کشيده و (ر) را بلند و کشيده و (زا) را آهسته و کوتاه بگويند. هدف از اين سؤال دقت به آواهاست يعني شخصي که داستان را مي‌خواند کلمه ترزا را بارها طبق همين روال بيان مي‌کند. در زبان انگليسي جايگاه استرس‌ها در کلمات بسيار مهم هستند اما در زبان فارسي به آن حد به استرس‌ها توجه نمي‌شود اما اين سؤالات آن حداقل توجه را تقويت مي‌کند.شخص چرا ترزا را صدا مي‌کرد جواب اين سؤال مهارت استدلال کردن بدون وجود کلمات مستقيم است و همانطور که گفته شد اشخاص به تناسب شخصيت‌شان جواب‌هاي متفاوتي به اين سؤال مي‌دهند از جواب اين سؤال در کودکان استفاده بسيار زيادي مي‌توان کرد زيرا همانگونه که گفته شد کودک خود را به جاي نفر اول داستان مي‌گذارد و جواب مي‌دهد مثلا کسي که در جواب اين سؤال مي‌گويد که شخص مي‌خواسته مردم را مسخره کند فردي است که مرتبا احساس مي‌کند که از طرف اطرافيان در معرض مسخره شدن و دست انداخته شدن قرار مي‌گيرد.
مهندس امین نایبی - مشاور مبتکران