آفت‌های مطالعهبرای هر مطالعه‌ای روشی وجود دارد و درهر روشی هم گاهی اشتباهی! شاید ما همه روشی برای درس خواندن داشته باشیم اما باید ببینیم ایا این روشی که استفاده می‌کنیم به موفقیت ما کمک می‌کند یا خیر؟ با ما همراه باشید تا عادت‌های غلط مطالعه را شناسایی کنید و راه حل‌های ما را بشنوید.
بلندخوانیدر این روش فرد برای مطالعه، مطالب کتاب را بلند بلند تکرار می‌کند و همین باعث کند شدن سرعت مطالعه و خستگی می‌شود. در بلندخوانی دوعمل انجام می‌شود، فرد ابتدا کلمات را می‌بیند و بعد آنها را تلفظ می‌کند ودر نهایت می‌شنود. عدم تطابق سرعت این دو، باعث کاهش سرعت مطالعه می‌شود. پژوهشگران می‌گویند: سرعت مطالعه در این روش 250 تا 300 کلمه در دقیقه است ولی در صامت‌خوانی سرعت مطالعه سه برابر بلندخوانی است.
معایب
بلندخوانی نیاز به مکانی خاص دارد، چون ممکن است صدای فرد باعث آزار دیگران شود.
بلندخوانی به علت ایجاد سر و صدا باعث تحریک اعصاب و خستگی فرد می‌شود.
بلندخوانی مداوم در دختران به تارهای صوتی آنها آسیب می‌رساند.
تنها فایده بلندخوانی زمانی است که فرد نمی‌تواند تمرکز کند و با بلندخوانی به افزایش تمرکز خود کمک می‌کند؛ ولی باید دقت کند که این روش به نوعی عادت تبدیل نشود.
پیشنهاد: با مطالعه در کتابخانه و حاضر شدن در مکان‌های ساکت می‌توانید صامت‌خوانی را تمرین کنید. این کار ممکن است در ابتدا برای‌تان سخت باشد و فکر کنید که مطالب را یاد نگرفتید اما به مرور زمان و گرفتن نتیجه به خودتان مطمئن خواهید شد.
مطالعه هنگام راه رفتندر دست گرفتن کتاب و راه رفتن در هنگام مطالعه عادتی نادرست است. این عادت باعث می‌شود هنگام مطالعه فرد خسته شود و کمبود زمانی مواجه شود.
معایب راه رفتن و حرکت مداوم کتاب، باعث تغییر مداوم عدسی چشم برای تطابق فاصله می‌شود و این مساله به چشم آسیب می‌زند و باعث خستگی سریع فرد می‌شود.
در هنگام راه رفتن، فرد ناخودآگاه حواسش به این است که پایش به جایی گیر نکند و ... همین امر موجب کاهش تمرکز و یادگیری می‌شود.
پیشنهاد: بهتر است از حالت‌های مختلف برای درس خواندن مثل نشستن بر روی زمین یا پشت میز و یا یادداشت برداری که مستلزم نشستن است استفاده کنید. حواس‌تان باشد روی زمین دراز نکشید که ممکن است خواب‌تان ببرد و از آن طرف بام بیفتید.
دوباره خوانیوقتی فرد یک سطر را می‌خواند و دوباره به عقب برمی‌گردد تا دوباره همان سطر را بخواند، دوباره خوانی انجام می‌دهد. کلمات و عبارات درسی معمولا با نظم خاصی نوشته شده‌اند و یک مطلب را به شکلی دنباله‌دار ادامه می‌دهند. وقتی فرد از یک سطر به سطر بعدی می‌رسد ، ذهنش فرمان می‌دهد که چیزی عایدش نشده و باید دوباره به سطر قبل برگردد. چشم فرد اطاعت می‌کند و برمی‌گردد. اما معمولا کل سطر را نمی‌خواند و فقط به وسط جمله قبل نگاهی می‌اندازد. همین مساله باعث برهم خوردن نظم ذهنی فرد می‌شود و مطالب در ذهن دچار آشفتگی می‌شود. گاهی این تکرار برای فهم بیشتر مطلب خواهد، اما اگر این روش به عادتی غیر ضروری تبدیل شود به مطالعه فرد آسیب خواهد رساند.
معایب این روش باعث کاهش یادگیری عمیق در فرد می‌شود.
با دوباره‌خوانی و تکرار نابه جا، سرعت مطالعه فرد کاهش می‌یابد.
پیشنهاد: برای برطرف کردن این روش می‌توانید چشم خود را تنبیه کنید. با قرار دادن یک کاغذ بر روی مطالب به چشم‌تان فرصت برگشتن و دوباره‌خوانی را ندهید. حواس‌تان باشد که سرعت دست‌تان هم باید با چشم‌تان هماهنگ باشد و سریع این کار را انجام دهد تا ذهن‌تان بتواند تصویری کلی از مطلب پیدا کند.
وسواس در مطالعهافرادی که یک مطلب را چندین بار مطالعه می‌کنند، ولی باز هم احساس می‌کنند آن را بلد نیستند و نیاز به مطالعه مجدد دارند وسواس در مطالعه دارند.
معایب این عادت بد موجب اتلاف وقت در مطالعه می‌شود.
وسواس در مطالعه، عدم تمرکز حواس و ایجاد حواس‌پرتی را به دنبال خواهد داشت.
خسته شدن ذهن و بی حوصله شدن و در نتیجه بی‌علاقگی نسبت به درس پیامد بعدی این عادت بد است.
پیشنهاد: این عادت اشتباه چون ممکن است یکی از اختلالات اضطرابی باشد و یا ریشه ارثی داشته باشد، بهتر است در صورتی که وسواس شما آن چنان شدید نیست، بهتر است یک بار شجاعانه در مقابل این عادت خود بایستید و تصمیم بگیرید مطلب را دوباره نخوانید. برای اطمینان خود می‌توانید در پایان مطالعه از خود پرسشی بپرسید تا از یادگیری خود مطمئن شوید. تکرار این تمرین، اعتماد به نفس شما را برای کنار گذاشتن این عادت بد یاری خواهد کرد.
مطالعه به همراه وسایل صوتی و تصویریکسانی که هنگام مطالعه رو به روی تلویزیون می‌نشینند و یا گوش‌شان به صدای رادیو و اهنگ است به این عادت مبتلا هستند.
معایب عملکرد مغزو ذهن انسان به گونه‌ای نیست که بتواند توجه و تمرکز خود را هم زمان به چند مساله معطوف کند. بنابراین ناخودآگاه کارایی فرد پایین می‌آید.
وقتی فرد موسیقی گوش می‌کند، بخش شنیداری مغز فعال می‌شود در نتیجه بخش یادگیری دیداری شما نمی‌تواند متمرکز شود.
پیشنهاد: با شنیدن موسیقی‌های بی‌کلام آرام کم کم این عادت را از برنامه مطالعاتی‌تان حذف کنید تا به مرحله‌ای برسید که بتوانید در سکوت مطالعه کنید.
سمیه عباسی- واحد مشاوره دفتر مرکزی مبتکران