خانواده به عنوان اولین، مؤثرترین و مهمترین کانون رشد و تربیت و منبع کسب اطلاع در شکلگیری و ایجاد سلامت روانی نقش ارزندهای را دارد. سلامت روانی همان سلامت فکر کردن و قدرت سازگاری فرد با محیط اطرافیان است. نه تنها جسم، بلکه روح نیز احتیاج به مراقبت دارد و این دو جدای از هم نیستند. اگر فرزندان قادر به سازگاری با محیط اطراف خود باشند و خود را بتوانند تطبیق دهند و قابلیتهای خود را بروز دهند و فاقد اختلالات عاطفی و رفتاری باشند میتوان گفت از سلامت روانی برخوردار هستند. دانشآموزی که از سلامت روانی برخوردار است : نسبت به خود و خانواده و جامعه بیتفاوت نیست. با دیگران سازگاری دارد. به خود و دیگران احترام میگذارد. شاد و مثبت اندیش است. به نقاط ضعف و قدرت خود آگاهی دارد. صداقت دارد. فردی خود کنترل است. مسئولیت پذیر است. اعتماد به نفس و عزت نفس بالایی دارد. از تواناییهای خود شناخت دارد. رفتار دانشآموزان مانند آینه است که والدین رفتار خود را در آن میتوانند مشاهده کنند. فرزندان از والدین خود تقلید میپذیرند و همانند سازی میکنند. بر اساس تحقیقات انجام شده رفتار والدین در سلامت روانی فرزندان و رفتارهای متقابل فرزندان تاثیر دارد. درجدول زیر اینگونه برخی از شیوه رفتار والدین و بازتاب رفتار فرزندانشان آورده شده است. رفتارهای نادرست والدین و بازتاب آن در فرزندان والدین | فرزندان | وسواس در انجام کلیه امور و اضطراب شدید در برخی از مسائل زندگی | مضطرب همراه با وسواس فکری | امر و نهی زیاد همراه با کنترل شدید و ندادن آزادی به فرزندان | اعتماد به نفس پایین | حمایت بیش از حد، وابسته کردن فرزندان به خود در انتخابهایشان ، دخالت بیش از اندازه در مسائل به جای حمایت کردن | عدم استقلال و وابستگی، عدم انتخاب و حل مسائل زندگی | پرخاشگری و صحبت کردن با فرزندان همراه با داد و فریاد | عزت نفس پایین، افسردگی | عدم تامین مالی | افزایش دزدی | توجه نکردن و نداشتن روابط عاطفی با فرزندان | عدم سلامت عاطفی- ناخن جویدن | ایجاد محیط نا امن و پر از اضطراب، دعواها و تنشهای مداوم در منزل، تنبیه بدنی | پرخاشگر- فرزندان سرخورده | رواج دروغ گفتن و عمل نکردن به قولهایی که به فرزندان میدهید، وادار کردن فرزندان به دروغ گفتن | دروغگو | بیان کردن اشتباهات آنان در جمع | اعتماد به نفس پایین |
جدول رفتارهای صحیح والدین و بازتاب آن در فرزندان والدین | فرزندان | انتظار از فرزندان در حد تواناییهایشان و مقایسه نکردن فرزندان خود با یکدیگر و با دیگران | افزایش اعتماد به نفس | مسولیت دادن به فرزندان در انجام امور و مشورت کردن و پرسیدن نظر آنان در انجام کارها | مستقل- فردی مسئولیت پذیر- افزایش اعتماد به نفس- شناخت تواناییهای خود | برقرار کردن رابطه عاطفی با فرزندان و دوست بودن با آنان | سلامت عاطفی و روانی- عزت نفس بالا | تشویق و تنبیه فرزندان در قبال انجام کارهایشان متناسب با رفتارهایشان | پذیرفتن مسئولیت در قبال رفتار خود | بیان موفقیتهای آنان میان جمع | اعتماد به نفس بالا | راهکارهای عملی درتامین سلامت روانی فرزندان لازمه قبول دستورات والدین و عدم سرکشی فرزندان برقراری ارتباط دوطرفه و صمیمانه میباشد و میبایست نظرات آنان را نسبت به مسائل و مشکلات پرسید. پند و نصیحت غیر مستقیم گفته و تا حدودی آزادی عمل داده شود و رفتار والدین الگویی برای آنها باشد. برای فرزندان زمانی را اختصاص داد تا از مشکلات و مسائلی که برایشان پیش میآید آزادانه بدون هیچگونه ترسی صحبت کنند و به عقایدشان احترام گذاشت. به احساسات فرزندان توجه کرد و فرصت مناسب برای بروز احساسات به آنها داده شود. باید اطلاعات کافی از نیاز فرزندان به امنیت، آرامش و شکوفایی، محبت و نیازهای عاطفی و دوران بلوغ داشت. به قضاوت و ارزشیابی سریع مشکلات نباید پرداخت و از تحقیر و سرزنش کردن فرزندان خودداری نمود. محیطی امن همراه با محبت کافی، توجه کافی به فرزندان فراهم کرد و در هنگام مواجه شدن با ناراحتیها با حوصله با آنها حرف زده شود. فرزندان را به انجام فعالیتهای گروهی تشویق کرد. تغییر و اصلاح رفتارهای ناسازگارانه و تامین بلوغ عاطفی و سلامت روانی فرزندان برعهده شما است. از وظایف مهم شما برقراری روابط درست عاطفی و آموزش نحوه سازگاری با دیگران و مسئولیت پذیری و راههای مبارزه با کینه توزی و حسادت در فرزندانتان است. اگر میخواهید فرزندتان مستقل، مسئولیت پذیر، دارای اعتماد بهنفس باشد، باید ارتباط صمیمی با آنها داشته باشید. حمایت شما از فرزندانتان در داشتن سلامت روان آنها امری ضروری میباشد. بهارک طالب لو - مشاور مبتکران
|