اختلال رفتاری کودکان و نوجوانان

اختلالات رفتاری در كودكان و مخصوصاً نوجوانان اكثراً به صورت ناسازگاری و رفتارهای ناجور و غیراخلاقی یا ضد اجتماعی حتی جنایی ظاهر می‌شود. مانند فرار نوجوانان از مدرسه و همكاری با قاچاقچیان ، تخریب و فساد. این افراد خطرناك‌ترین افراد اجتماع هستند و همواره حالت انتقام جویی عجیبی نسبت به افراد جامعه و حتی والدین خود دارند. اختلالات رفتاری از اوایل كودكی به صورت‌های مختلف تظاهر می‌كند. این افراد به آنچه بد و زشت یا ممنوع است تمایلی افراطی و بیمارگونه دارند و به علت داشتن علاقه جنون‌آمیز از اذیت،  آتش سوزی، آزار و آسیب حیوانات و كودكان كم سال لذت می‌برند.
 انواع اختلالات رفتاری كودكان و نوجوانان:
بی ثباتی و نا آرامی در كودكان یا اختلال كمبود توجه
عصبانیت و پرخاشگری
دروغ گویی
فرار
دزدی
۱ـ خصوصیات رفتاری در اختلال بی ثباتی و نا آرامی
۱- بی دقتی
۲- تحرك بیش از حد
۳- محدودیت میدان توجه
۴- اجبار درونی
5- خرابكاری و نافرمانی

ناپایداری در این كودكان از ماه‌های اول زندگی به صورت حساسیت به نور، صدا، حرارت، گریه زیاد و خواب كم، فرار از آغوش مادر، جیغ زدن و لگد زدن ظاهر می‌گردد. این كودكان پرتحرك و در اعمال بی انضباط اند و كمتر كاری را به پایان می‌رسانند.
علت‌های بی‌قراری عبارتند از:
۱ـ بیماری‌های طولانی و صعب العلاج
2ـ زایمان غیر طبیعی و دشوار
۳ـ نداشتن وضع روانی متعادل مادر در طول دوران بارداری
۴ـ محیط خانوادگی
۵ـ عدم توجه به شخصیت كودك و بی توجهی به خواسته های او
روش درمان:
روش درمانی این كودكان استفاده از دارو درمانی و روان درمانی است. با توجه به علائم بیماری و اثر آمفتامین‌ها و ریتالین در بهبود بیمار مؤثر می‌باشند. اختلالات دقت و یادگیری اكثراً باقی می‌ماند و به عبارت دیگر داروها در ناتوانی یادگیری اثر چندانی ندارد.
۲ـ عصبانیت و پرخاشگری
خصوصیات رفتاری این گروه از اختلالات عبارت است از پرخاشگری شدید یا غیظ و خشم كه ممكن است به علت احساس بخش عمیق كودك بر اثر بی عدالتی یا تبعیض اولیا باشد ولی غالباً علت آن كشمكش‌های درونی كودك در مقابل عوامل آزار دهند یا احساس عجز و ناتوانی است.
غیظ و خشم در كودك مانند فریاد كشیدن، گریه كردن، دشنام دادن، شكستن اشیاء و حتی كتك زدن والدین تظاهر می‌كند.
روش درمان:
بهترین طریقه مبارزه با علت ناكامی، برخورد منطقی و اطمینان بخشیدن به كودك است. در این بیماری اغلب،كودك و والدین وی توأم درمان شوند.
۳ـ خصوصیات رفتاری در دروغ‌گویی
دروغ گویی یعنی این كه شخص به قصد گول زدن دیگران خلاف واقعه‌ای را بیان كند. در چهار تا پنج سالگی دروغ‌گویی جنبه تخیلی دارد و كودك تصورات خلاقه ولی خام و غیر دقیق كودكانه و خیالی خود می‌پردازد. دروغ گویی ممكن است به علت تقلید از والدین یا دیگران صورت گیرد. دروغ‌گویی دفاعی به منظور رهایی از مجازات زمانی كه از كودك بیشتر از توانایی جسمی و روحی‌اش انتظار می‌رود ابراز می‌شود. دلایل دیگر دروغ‌گویی
۱ـ بیان مطالب و قصه‌های ساختگی
۲ـ جلب محبت یا تحسین دیگران
۳ـ به خاطر نسبت دادن محاسن یا قدرت و شایستگی قابل تمجید به خود یا والدین.
روش درمان:
برای درمان دروغ‌گویی باید هر چه زودتر به رفع علت آن اقدام نمود. برای این كار یك دوره روان درمانی طولانی به منظور نوسازی شخصیت و رشد جنبه‌های عاطفی، اخلاقی و وجدانی ضروری است. والدین نباید درحضور كودك دروغ بگویند و در صورت اجبار باید سعی كنند كودك را به حقیقت امر آگاه سازند.
4- خصوصیات رفتاری فرار در كودكان و نوجوانان
فرار در كودكان و نوجوانان به ۲ طبقه تقسیم می‌شود.
۱ـ فرار از منزل
۲ـ فرار از مدرسه
۱ـ فرار از منزل:
فرار اغلب به علت:
۱ـ ترس
۲ـ خشم یا انتقام جویی در مقابل عوامل مخرب
۳ـ تحقیر والدین
۲ـ فرار از مدرسه:
علل فرار از مدرسه عبارتند از:
۱ـ كودك مدرسه‌اش را دوست ندارد و درس‌ها را كاملاً نمی‌فهمد.
۲ـ ترس از تنبیه یا ترس از استهزاء یا سرزنش در حضور دیگران.
۳ـ بی‌توجهی والدین نسبت به كودك یا نوجوان به طوری‌كه مجبور می‌شود با لباس‌های كهنه یا كفش‌های پاره به مدرسه بروند.
فرار از مدرسه خواه یا ناخواه با دروغ گویی همراه خواهد بود.
روش درمان :
ایجاد محیط امن خانوادگی، كاهش فشارهای روحی مؤثر می‌باشد و باید كاری كرد كه فعالیت‌های مدرسه بیشتر از سرگرمی‌های خارج، توجه كودك را به خود جلب كند.
5 ـ خصوصیات رفتاری دزدی در كودكان و نوجوانان:
علل دزدی شامل:
۱ـ شناساندن خود و ابراز شخصیت
۲ـ جلب محبت دوستان
۳ـ جنبه انتقام جویی و آزار می‌باشد. روان كاوان عقیده دارند كه كودك به منظور به دست آوردن ایمنی و قدرت بیشتر به دزدی متوسل می‌شود. پدران و مادران كه از اوضاع اقتصادی خود شكایت می‌كنند ناخودآگاه كودكان خود را به این امر تشویق می‌كنند.
روش درمان :
روان درمانی به مدت طولانی برای بازسازی و نوسازی شخصیت و شناخت انگیزه‌های درونی و رفع احتیاجات مادی، معنوی و عاطفی اساس درمان را تشكیل می‌دهد. شركت دادن دانش‌آموزان و یا مسئولیت دادن مثل شركت در دسته های نمایش، موزیك و فعالیت‌های ورزشی اكثراً باعث از بین رفتن دزدی شده است.

واحد مشاوره دفتر مرکزی مبتکران