آن روز قرار بود اولین‌بار بعد از گذراندن دو ترم، مباحث تخصصی را شروع کنیم؛ «درس بارداری و زایمان 1». شور و شوقی وصف‌ناشدنی در بین دوستان و هم‌کلاسی‌هایم بود و همه منتظر لحظه ورود استاد به کلاس و آغاز درس بودیم. درسی که قرار بود تا زمانی که قرار است نام ماما را یدک می‌کشیم با ما همراه و هم‌قدم باشد. دیری نگذشت که استاد وارد شد و سلامش را این‌گونه آغاز کرد؛ «سلام به شما دستان خداوند...»
از آن زمان تاکنون هر وقت یاد این کلمات می‌افتم سراسر وجودم پر از شعف می‌شود و از طرفی سنگینی این نام، حس مسئولیت در برابر وظایفم را دوچندان می‌کند. می‌خواهم برای‌تان از این رشته و مسئولیت‌هایش بگویم.
رشته مامایی
مامایی از جمله رشته‌هایی است که کوچک و بزرگ، مرد و زن با آن آشنایی دارند و هر کس دست‌کم یک‌بار با متخصصان این رشته دیدار داشته است! آن هم در زمان تولد! بنابراین شغل مامایی از جمله مشاغلی است که سابقه بسیار زیادی دارد. دانش مامایی ادامه و دنباله مامایی سنتی نیست، بلکه دانشی است که بر مشاهده، آموزش، پیشگیری، تحقیق، تشخیص و درمان استوار شده و یکی از زیرمجموعه‌های علوم پزشکی به شمار می‌رود و نقش‌هایی چون مشاوره، آموزش، مراقبت، حمایت، درمانگری و تحقیقاتی معرف آن است. البته تمام این نقش‌ها در ارتباط با مادر و کودک مفهوم پیدا می‌کند یعنی ماما به مشاوره قبل، بعد و هنگام ازدواج، آموزش و نحوه تنظیم خانواده، مراقبت در دوران بارداری، زایمان و مراقبت بهداشتی مادر و کودک و آموزش به دختران در زمینه بهداشت دوران بلوغ و بعد از آن می‌پردازد. توانمندی‌های لازم
تحصیل در رشته مامایی علاقه، صبر و حوصله بسیاری می‌طلبد. یک خانم در حال زایمان شرایط روحی و جسمی خاصی پیدا می‌کند و حرکات و واکنش‌هایش از حالت طبیعی خارج می‌شود. یک ماما باید در حد امکان با صبر و حوصله بسیار به او آرامش و قوت قلب دهد و توجه داشته باشد که مسئولیت جان دو نفر یعنی مادر و جنین را برعهده دارد. همچنین یک ماما باید بسیار باهوش و نکته‌سنج باشد و در مقابل مسائل هرچند به ظاهر کوچک که هنگام بارداری یا زایمان بروز می‌کنند، به سادگی نگذرد. زیرا بسیاری از این مسائل و علایم در صورت غلفت می‌توانند خطرات جانی برای مادر و نوزاد به دنبال داشته باشد. دانش‌‌آموختگان این رشته باید از سلامت کامل جسمی و روحی برخوردار باشند و در ایجاد ارتباط اجتماعی قوی باشند، چون مشاوره و آموزش بخش مهمی از کار آن‌هاست. موقعیت شغلی
یک ماما بعد از فارغ‌التحصیل شدن، می‌تواند در بیمارستان‌ها، زایشگاه‌ها، درمانگاه‌ها و مراکز بهداشتی مشغول به‌کار شود. یک ماما با داشتن مدرک کارشناسی می‌تواند مطب بزند و به ارایه خدمات بهداشتی و درمانی بپردازد. یک تفکر اشتباه در رابطه با این رشته، اطمینان نداشتن مادران به تخصص ماماهاست. برخی از مادران تصور می‌کنند که برای مراقبت‌های بهداشتی باید به پزشک متخصص زنان مراجعه کنند در صورتی که مراقبت‌های خاص دوران بارداری همان چیزی است که ماما برای آن تربیت شده و او دانش‌آموخته مسائل مشاوره، مراقبت و آموزش در این زمینه است. مقاطع تحصیلی
در حال حاضر دانشگاه‌های علوم پزشکی در سه مقطع کارشناسی، کارشناسی‌ارشد و دکترا در رشته مامایی و بهداشت باروری دانشجو می‌پذیرند. کسانی که وارد مقاطع کارشناسی‌ارشد و دکترا می‌شوند می‌توانند پس از اتمام تحصیل جذب هیئت علمی دانشگاه‌ها شوند اما از لحاظ موقعیت کاری و دامنه فعالیت‌ها فرق چندانی با یک کارشناس مامایی ندارند. در واقع دانش یک کارشناس مامایی تمام مسائل مربوط به یک مادر قبل از بارداری تا پس از زایمان را دربر می‌گیرد. به عنوان سخن آخر بایم بگویم به عنوان یک ماما از حضور در این رشته بسیار خوشحالم و خدا را شکر می‌کنم که مرا مهمان لحظه تولد نوزادان کرد تا نظاره‌گر اشک شوق مادران انتظار کشیده باشم. دوست دارم متنم را با تعریف خاطره‌ای از دوران تحصیلم به پایان ببرم. یکی از دروس مامایی که به‌صورت تئوری و هم عملی گذرانده می‌شود، اصول و کاربرد مدیریت در مامایی است که مربوط به آموزش و کسب مهارت‌های ویژه یک ماما به عنوان مدیر و مدبر امور و همچنین نظارت بر روند کارها در بخش‌های مختلف بیمارستان است. من برای گذراندن این واحد عملی باید وارد بخش ICU یا مراقبت‌های ویژه جراحی می‌شدم... بخشی که بیماران آن اغلب سالمند بودند و تنفس تنها با دستگاه‌ها و تهویه مصنوعی برای‌شان مقدور بود. بیشتر مواقع، بخش در سکوت و آرامش بود و هر از گاهی یکی از بیماران که حال وخیمی داشت دار فانی را وداع می‌گفت. دیدن این صحنه‌ها مدت‌ها آرامش ذهنی‌ام را به‌هم ریخت. حالا دیگر قدر آن فریادها و ناآرامی‌های مادران بخش زایشگاه را می‌‌دانستم و بیشتر مشتاق بودم که به آن بخش بازگردم.
معصومه سلمانی
دانش آموخته رشته مامایی
14 مرداد 93 |