با رشته حقوق از زبان دو وکیل آشنا شوید

برای آشنایی هر چه بیش‌تر شما عزیزان با مسائل مطرح نشده رشته حقوق، به سراغ دو تن از دانش‌آموختگان این رشته سحر درخشان و شهرزاد عشیر رفته‌ایم، میز گردی ترتیب دادیم و با آن‌ها از چیزهایی صحبت کردیم که شاید بسیاری از شما برای انتخاب این رشته با آن سوالات دست به گریبانید.
لطفا خودتان را کامل معرفی کنید.
سحر درخشان هستم متولد 61، ورودی سال 78 دانشگاه تهران جنوب، فارغ‌التحصیل 81، آزمون وکالت سال 84 پذیرفته شدم و در حال حاضر مشغول کار در حوزه وکالت هستم.
شهرزاد عشیر: من شهرزاد عشیر هستم. متولد 8/8/68، ورودی سال 86 دانشگاه تهران شمال، امسال فارغ‌التحصیل شدم و مشغول خواندن برای فوق لیسانس و کانون وکلا هستم.
چه شد که این رشته را انتخاب کردید؟
سحر درخشان: راست‌اش در دوران دبیرستان علاقه‌ای به رشته حقوق نداشتم. بخاطر علاقه‌ام به حیوانات به رشته دامپزشکی فکر می‌کردم. اما درس‌های مربوط به رشته تجربی‌ام خیلی ضعیف بود. وقتی با مشاور صحبت کردم پیشنهاد کرد که رشته انسانی را انتخاب کنم. چون عمه و عموی من وکیل هستند، وقتی وارد رشته انسانی شدم احساس کردم ناخودآگاه نسبت به رشته حقوق کشش دارم. با ورود به رشته انسانی به یک دانش‌آموز ممتاز تبدیل شدم. در واقع راهنمایی مشاور من درست بود. بالطبع دل‌ام می‌خواست در دانشگاه هم بالاترین رشته شاخه علوم انسانی را انتخاب کنم و رشته حقوق را انتخاب کردم. چون واقعا رشته پویا و جذابی است و پرستیژ اجتماعی وکیل بودن هم علاوه بر ویژگی‌های دیگر‌ای که داشت برایم بسیار مهم بود.
شهرزاد عشیر: من از اول دبیرستان به هنر و موسیقی علاقه داشتم و دوست داشتم به مدارج بالایی برسم. اما پدرومادرهای ایرانی در کل علاقه‌ای به این قبیل رشته‌ها ندارند و بیشتر به مهندسی و پزشکی بها می‌دهند. من هم بدلیل مخالفت پدر و مادرم وارد قید این رشته را زدم. دوست داشتم مشاورها ما را از واقعیت رشته‌ها آگاه کنند، چون بچه‌های دبیرستان واقعا اطلاعات کمی در مورد رشته‌ها دارند. من برای انتخاب رشته خیلی دچار سردرگمی بودم و در نهایت وارد رشته ریاضی شدم. تا سال پیش‌دانشگاهی هم ادامه دادم. از اول تیرماه کلاس‌مان به‌صورت فشرده شروع شد اما من واقعا نمی‌کشیدم. یک روز دبیر ادبیات‌مان از علاقه صحبت کرد و این‌که چقدر بچه‌های انسانی به درس و رشته‌شان علاقه دارند. حرف‌های ایشان انقدر تاثیرگذار بود که گریه‌ام گرفت. همان زنگ تفریح دبیر و معاون‌مان با من صحبت کردند و تشویق شدم که به انسانی تغییر رشته بدهم. در عرض یک روز تصمیم گرفتم. مادر و پدرم کاملا به حالت سکته درآمده بودند و واقعا شرایط بدی بود اما من تصمیم‌ام را گرفته بودم.
با علاقه‌ بسیار انسانی را شروع کردم. یادم است که عروض و قافیه را واقعا دوست داشتم. اولین آزمونی که دادم از بین 700 نفر، رتبه 72 شدم و همه تعجب کرده بودند. تا قبل از عید خیلی شدید درس می‌خواندم. طوری که تا 9 شب کلاس بودم. اما بعد از عید خیلی خسته شده بودم و کمتر درس خواندم. ولی خدا را شکر توانستم موفق شوم. از تغییر رشته‌ام خیلی خوشحال‌ام چون واقعا با علاقه وارد این رشته شدم.
کسی که می‌خواهد وارد این رشته شود چه توانایی‌های خاصی باید داشته باشد؟
شهرزاد عشیر: به‌نظرم قدرت بیان و تسلط در صحبت کردن و توانایی بدنی خیلی مهم است. مثلا یکی از دوستان خودم با اینکه درس‌اش خیلی خوب بود و الان هم به مرحله وکالت رسیده است اما در حیطه کاری، آدم موفقی نیست، چون خیلی خجالتی، ریزنقش و حساس است. به‌نظرم یک وکیل باید ظاعر قابل‌اعتمادی داشته باشد، چون قرار است مردم جان و مال‌شان را دست شما بسپارند و شمارا نایب خودشان بکنند. یکی از اقوام ما که حقوق می‌خواند کت و شلوارهای بزرگ‌تر از خودش می‌پوشد تا بتواند سنگین و متین جلوه کند و اعتماد اطرافیان را جلب کند.
سحر درخشان: به‌نظر من باید زرنگ باشند. البته منظورم از زرنگی، زبلی نیست. باید بتوانند از حرف زدن طرف مقابل ایراد بگیرند. باید خیلی کنکاش‌گر و کنجکاو باشند. از لحاظ توانایی بدنی هم کاملا درست است. یک زمانی هست که صبح تهران‌پارس هستم ظهر باید برسم سه‌راه آذری دادگاه و از آن‌جا هم ونک. اگر کسی زود از پا در بیاید نمی‌تواند در این رشته دوام بیاورد. خیلی از دوستان من هم به این مشکل برخوردند. به همین دلیل است که معمولا، آقایان در این رشته موفق‌ترند.
در دانشگاه چه حال‌وهوایی بین بچه‌های حقوق وجود دارد؟
سحر درخشان: با توجه به چیزی که در ایران جا افتاده، بچه‌های حقوق معمولا احساس می‌کنند تاپ‌ترین رشته را دارند. ولی چون رشته پویایی است و با مردم در ارتباط است، بچه‌هایی هستند که خیلی راحت ارتباط برقرار می‌کنند با بقیه.
خانم عشیر لطف کنید پروسه‌ای که بچه‌ها از زمانی که وارد دانشگاه می‌شوند تا انتهای کار را برای ما بگویید. می‌خواهم بچه‌ها بدانند وقتی وارد دانشگاه می‌شوند به پایان  کار رسیدند یا این‌که نه سختی‌هایی دیگر‌ای هم در انتظارشان است؟
ببینید به‌عنوان مثال در رشته ریاضی با گرفتن لیسانس می‌توانی مهندس ‌شوی، در  تجربی هم که بعد از 7 سال درس خواندن دکتر می‌شوی. اما در رشته حقوق، ‌اگر لیسانس بگیری بر خلاف نظر عامه مردم، هیچ‌وقت وکیل نیستی. عملا در جامعه ما با لیسانس حقوق هیچ‌کاری نمی‌شود کرد. بعد از چهار سال درس خواندن، دو راه جلوی پای‌مان وجود دارد؛ یا ادامه تحصیل و یا ورود به بازار کار. ادامه تحصیل که تکلیف‌اش معلوم است، باید برای ارشد خواند. برای بازار کار، چهار راه هست: قضاوت، مشاوره، وکالت و دفتر اسناد رسمی ازدواج و طلاق که هر کدام آزمون‌‌های خاص خودش را دارد. برای قضاوت خیلی کم نیرو می‌گیرند، دفتر اسناد رسمی هم، هر 5 سال یک‌بار کنکورش برگزار می‌شود، مشاوره هم که یک‌سری مزایا دارد که در کنار مشاوره، وکالت هم می‌توانی انجام دهی. کانون وکلا هم الان دو مرحله‌ای شده است، یک آزمون تستی و یک آزمون تشریحی، که اگر در آزمون تستی، نمره‌ معینی را کسب کنی می‌توانی در آزمون تشریحی هم شرکت کنی. کانون وکلا فوق‌العاده سخت می‌گیرد چون متقاضی بالایی دارد و خیلی کم نیرو می‌گیرند. البته می‌شود هم‌زمان هم ادامه تحصیل داد و هم یکی از این مراحل را طی کرد.
شما به یک دانش‌آموز پیشنهاد می‌کنید که بعد از گرفتن لیسانس، بروند سراغ بازار کار یا نه، تا آخرین مرحله درس بخوانند و در آخر وارد بازار کار بشوند؟
درخشان: به‌نظر من اگر کسی لیسانس می‌گیرد، تا هنوزدر فضای درس خواندن هست فوق‌لیسانس‌اش را بگیرد. چه بسا خیلی از درس‌هایی که برای فوق می‌خوانیم با وکالت یکی هستند و به‌نظرم اگر بتوانند هم‌زمان وکالت و فوق رو بخوانند و بین درس خواندن‌‌شان فاصله‌ای نیندازند خیلی بهتر است.
سر شما نمی‌شود کلاه گذاشت؟ (باخنده)
عشیره (با خنده): من هنوز وکیل نشدم، ولی خوب ما کمی نسبت به قوانین آگاه‌تریم. معمولا می‌گویند وکیل‌ها خیلی شکاک هستند و موشکافانه و دقیق به همه چیز نگاه می‌کنند. ما در درس‌های‌مان اصلی داریم که اصل برائت است، یعنی هیچ‌کس مجرم نیست، مگرآن‌که خلاف‌اش ثابت شود.
به‌نظر شما آقایان برای این رشته مناسب‌تر هستند یا خانم‌ها؟
درخشان: من به هیچ خانمی توصیه نمی‌کنم رشته وکالت بخواند مگرآنکه واقعا اراده راسخ داشته باشد. خانم‌ها می‌توانند بعد از پایان تحصیلات در ‌رشته حقوق استاد دانشگاه یا سردفتر بشوند. من اگر به گذشته بازگردم باز هم وکیل می‌شدم چون الان کاملا آگاهی دارم، ولی واقعا رشته طاقت‌فرسا و سختی است. خیلی وقت‌ها به زن وکیل در دادگاه نگاه هم نمی‌کنند، حتی بی‌احترامی هم می‌کنند. برای همین شاید بعضی‌ها دچار ناامیدی شوند. در جامعه ما در کل جایگاه زن وکیل جا نیفتاده است و ما نسلی هستیم که با این دیدگاه در حال مبارزه هستیم.
خانم عشیر با تمام این تفاسیر شما باز هم می‌خواهید وکیل شوید؟
بله، من همیشه دنبال حق بودم. حتی اگر در خیابان هم ببینم حقی از کسی ضایع می‌شود دوست دارم کمکی بکنم. می‌دانم که خیلی سخت است ولی خوب بلاخره باید کسی پیدا شود که جلوی این سختی‌ها بایستد.
فرق رشته فقه‌حقوق با رشته حقوق چیست؟
فقه‌حقوق همان‌طور که از اسم‌اش پیداست برگرفته از مبانی فقهی و شرعی هست ولی رشته حقوق در ایران برگرفته از قوانین سوییس و فرانسه است.
پروانه وکالت از کجا گرفته می‌شود؟
دو مرکز برای پروانه وکالت داریم. یکی کانون وکلا، یکی هم مشاور حقوقی قوه قضاییه. امتحان‌های‌شان هم خیلی با هم متفاوت است. امتحان مشاور حقوقی از لحاظ علمی خیلی ساده‌تر است ومشاور با قبولی در این امتحان  وارد وکالت می‌شود، ولی ما از هفت‌خوان رستم باید رد شویم.
یک وکیل ایرانی می‌تواند با آموخته‌های‌اش، در کشورهای خارج هم وکالت کند؟
سحر درخشان: یک‌سری از درس‌های ما را قبول می‌کنند. به فرض حقوق مدنی را تا حدی می‌پذیرند ولی باید آن‌جا تکمیل شود و یک‌سری واحدها را آن‌جا بگذرانیم. از این نمونه‌ها در دوبی زیاد هستند. دوره‌های‌شان هم معمولا یک ساله است.
چرا وکالت همیشه مورد توجه بوده و هست؟ به‌خاطر مسائل مادی است؟
سحر درخشان: بهرحال پول هم یکی از مسایل مهم این رشته است. آدم‌ها معمولا در هر رشته‌ای دوست دارند به اوج برسند، کمال‌جو هستند. در رشته حقوق هم، وکالت در رده اول قرار دارد و از دید دیگران رشته خیلی شیکی است، یا به نوعی دهان‌پرکن.

مشاور مبتکران

14 مرداد 93